Practicing with SCERT Kerala Syllabus 6th Standard Hindi Textbook Solutions Unit 5 Chapter 3 धूप की संदूक Hindi Poem Question Answer Notes Summary in Malayalam & Hindi improves language skills.
Dhoop Ki Sandhook Class 6 Question Answer Notes Summary
SCERT Class 6 Hindi Unit 5 Chapter 3 Question Answer Kerala Syllabus धूप की संदूक
Dhoop Ki Sandhook Question Answer
प्रश्न 1.
कविता के लिए आस्वादन टिप्पणी तैयार करें।
കവിതയെപ്പറ്റി ഒരു ആസ്വാദന കുറിപ്പ് തയ്യാറാക്കുക.
उत्तर :
हिन्दी के युव कवि और नाटककार वसंत संकरगाए की एक छोटी कविता है ‘धूप की संदूक’ । इसमें कवि संदूक की धूप का उपयोग बताते है । कवि कहते हैं कि हम सब मिलकर एक बडी संदूक बनताकर उसमें बैसाख की कसैली धूप भर दें। फिर आनेवाले दिनों में इसका फायदा हम देख सकेंगे।
ഹിന്ദിയിലെ യുവകവിയും നാടകകൃത്തുമായ വസന്ത് സക്കർഗായെയുടെ ഒരു ചെറിയ കവിതയാണ് ‘ഗ്രൂപ് കി സന്തൂക്ക്. ഇതിൽ കവി പെട്ടിയ്ക്കുള്ളിലെ വെയിലിന്റെ ഉപയോഗത്തെക്കുറിച്ചാണ് പറയുന്നത്. കവി പറയുന്നത് എല്ലാവരും ചേർന്ന് ഒരു പെട്ടിയുണ്ടാക്കി വൈശാഖ മാസത്തിലെ കത്തി ജ്വലിക്കുന്ന വെയിൽ അതിൽ നിറയ്ക്കാമെന്നാണ്. പിന്നീട് വരുന്ന ദിവസങ്ങളിൽ അതിന്റെ ഉപയോഗം കാണും.
पानी बरसाते वक्त सूरज मेघों में गायब होगा । तब यह संदूक की धूप सारे कीचड को सूखा देगी। जाडे के दिनों में कोहरा फैलते वक्त जब देगी। सूरज धरती से भांग जाएगा, तब आँगन में ठिठुरती दादी पर इस संदूक की धूप मुट्ठी भर उछालेगे। इस प्रकार संदूक की धूप की महिमा सरल भाषा में कवि ने यहाँ व्यक्त किया ।
മഴ പെയ്യുന്ന സമയത്ത് സൂര്യൻ മേഘത്തിൽ ഒളിച്ചിരിക്കും. ആ സമയത്ത് പെട്ടിക്കുള്ളിലെ വെയിൽ മുഴുവൻ ചെളിയും ഉണക്കിക്കളയും. തണുപ്പുള്ള സമയങ്ങളിൽ, നല്ല മൂടൽ മഞ്ഞുള്ള സമയങ്ങളിൽ സൂര്യൻ ഭൂമിയിൽ നിന്നും ഓടി ഒളിക്കുന്ന സമയത്ത് പെട്ടിയ്ക്കുള്ളിലെ വെയിൽ കൈകളിലെടുത്തു മുറ്റത്ത് തണുത്ത് വിറച്ചിരിക്കുന്ന മുത്തശ്ശിയുടെ ദേഹത്തേയ്ക്ക് കൊരിച്ചൊരിയാം. ഇങ്ങനെ വളരെ ലളിതമായ ഭാഷയിൽ പെട്ടിക്കുള്ളിലെ വെയിലിന്റെ മഹത്വത്തെ കുറിച്ച് കവി വ്യക്തമാക്കുന്നു.
प्रश्न 2.
चढते जाएँ ट्रॉफी जीतें
മുകളിലേക്ക് കയറിപ്പോയി ട്രോഫി നേടാം…
उत्तर :
मौसम – കാലാവസ്ഥ
मनुज – മനുഷ്യൻ
जहाज़ – കപ്പത
ज़मीन – ഭൂമി
नमूना – മാത്യക
नाराज़ – ദേഷ്യം
अन्य महत्वपूर्ण परीक्षा केंद्रित प्रश्नोत्तर
प्रश्न 1.
सब मिलकर धूप भरने के लिए क्या बनाने को कवि कहता है ?
എല്ലാവരും ചേർന്ന് വെയിൽ നിറയ്ക്കാനായി എന്ത് നിർമിക്കാനാണ് കവി പറയുന്നത്?
उत्तर :
संदूक (വെട്ടി)
प्रश्न 2.
संदूक में कैसे धूप भरने को कवि कहता है ?
പെട്ടിയിൽ എങ്ങനെയുള്ള വെയിൽ നിറയ്ക്കാനാണ് കവി പറയുന്നത്?
उत्तर :
वैसाख की कसैली धूप
വൈശാഖത്തിലെ കൊടുചൂട് നിറഞ്ഞ വെയിൽ
प्रश्न 3.
यह धूप किसकेलिए संदूक में रखते हैं?
ഈ വെയിൽ എന്തിനു വേണ്ടിയാണ് പെട്ടിയിൽ വച്ചിരിക്കുന്നത്?
उत्तर :
आनेवाले दिनों में धूप से बहुत काम आएगा ।
വരുംകാല ദിവസങ്ങളിൽ വെയിൽ കൊണ്ട് ഒരുപാട് പ്രയോജനങ്ങളുണ്ടാകും.
प्रश्न 4.
कीचड को संदूक की धूप से क्या लाभ है?
ചെളിക്ക് പെട്ടിയിലെ വെയിൽ കൊണ്ടുള്ള നേട്ടമെന്താണ്?
उत्तर :
कीचड को सूखने के लिए यह धूप सहायता करता है ।
ചെളി ഉണങ്ങുന്നതിനു വേണ്ടി ஐற വെയിൽ സഹായിക്കുന്നു.
प्रश्न 5.
दादी को संदूक की धूप से क्या लाभ है ?
മുത്തശ്ശിക്ക് പെട്ടിയിലെ വെയിൽ കൊണ്ടുള്ള നേട്ടമെന്താണ്
उत्तर :
दादी की ठंडी को दूर करने के लिए यह धूप सहायता करता है ।
മുത്തശ്ശിയുടെ തണുപ്പ് ദൂരെ അകറ്റുന്നതിനായി പെട്ടിയിലെ വെയിൽ സഹായിക്കുന്നു.
प्रश्न 6.
इस कविता में कवि ने किस के महत्व को दर्शाया
ഈ കവിതയിൽ കവി എന്തിന്റെ മഹത്വത്തെക്കുറിച്ചാണ് ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്?
उत्तर :
धूप के महत्व को
വെയിലിന്റെ മഹത്വത്തെക്കുറിച്ച്
प्रश्न 7.
कविता की पंक्तियाँ को क्रमबद्ध कीजिए:
കവിതയിലെ വരികൾ ക്രമമായി എഴുതാം.
संदूक की यह धूप
जोडों में लिए आड कोहरे की
उछालेंगे भर – भर मुट्ठी
सूरज जब भागेगा धरती से दूर
आँगन में ठिठुरती दादी पर
जोडों में लिए आड कोहरे की
सूरज जब भागेगा धरती से दूर
आँगन में ठिठुरती दादी पर
उछालेंगे भर भर मुट्ठी
संदूक की यह धूप
प्रश्न 8.
सही मिलान कीजिए (ശരിയായി പൊരുത്തപ്പെടുത്തുക)
| i) कसैली | (क) पानी |
| ii) ठिठुरती | (ख) कोहरे |
| iii) झम झम | (ग) भागेगा |
| iv) सूरज | (घ) धूप |
| v) आड | (ङ) दादी |
उत्तर :
| i) कसैली | (घ) धूप |
| ii) ठिठुरती | (ङ) दादी |
| iii) झम झम | (क) पानी |
| iv) सूरज | (ग) भागेगा |
| v) आड | (ख) कोहरे |
प्रश्न 9.
चित्र वर्णन (ചിത്ര വിവരണം)
उत्तर :
- चित्र में दो घर हैं।
ചിത്രത്തിൽ രണ്ട് വീടുകൾ ഉണ്ട്. - बादल देखने को मिलता है।
മേഘങ്ങൾ കാണാൻ സാധിക്കുന്നു. - घर के सामने एक नारियल का पेड है ।
വീടിന്റെ മുൻപിൽ ഒരു തെങ്ങുണ്ട്. - नारियल के पेड नारियल से भरा हुआ है ।
തെങ്ങിൽ ധാരാളം തേങ്ങയുണ്ട്. - घर के सामने एक खेत है ।
വീടിന്റെ മുൻപിൽ ഒരു വയലുണ്ട്.
प्रश्न 10.
कविता की पूर्ती कीजिए (കവിത പൂർത്തിയാക്കുക).
नीती रात हुआ उतियारा
घर आँगन में उतरी धूप ।
________________
________________
उत्तर :
कण-कण में, पत्ते – पत्ते पर
हँसती – गाती बिखरी धूप
प्रश्न 11.
नीचे दिए गए खण्ड को पढकर प्रश्नों को उत्तर दीजिए:
एक बार एक छोटी सी तितली बाग में इधर – उधर फूलों पर मँडरा रही थी । तितली के पंख बहुत कोमल और रंग बिरंगे थे। उसके छह पैर थे । तितली फूलों का रस पी रही थी । वह हम बच्चों को बहुत अच्छी लगी। सचमुच तितली बाग की रानी कहलाती है ।
ഒരിക്കൽ ഒരു ചെറിയ ചിത്രശലഭം പൂന്തോട്ടത്തിൽ പൂക്കളിൽ തേൻ കുടിക്കാൻ അലഞ്ഞ് നടക്കുക യായിരുന്നു. ചിത്രശലഭത്തിന്റെ ചിറക് വളരെ കോമളവും പല നിറത്തിലുള്ളതുമാണ്. അതിന് ആറ് കാലുകൾ ഉണ്ട്. ചിത്രശലഭം പൂക്കളിൽ നിന്നും തേൻ കുടിക്കുന്ന ഞങ്ങൾ കുട്ടികൾക്ക് വളരെയിഷ്ടമാണ് ചിത്രശലഭങ്ങളെ വാസ്തവത്തിൽ ചിത്രശലഭത്തെ പൂന്തോട്ടത്തിന്റെ റാണി എന്നാണ് പറയപ്പെടുന്നത്
(1) तितली को ________________ कहलाती है।
(2) तितली के पंख बहुत ________________ और ________________ थे।
(3) उसके ________________ पैर थे।
(4) तितली ________________ का रस पी रही थी ?
उत्तर :
i) बाग की रानी
ii) कोमल, रंग-बिरंगे
iii) छह
iv) फूलों
गर्मी की अधिकता पर एक चित्र तैयार कर उनमें रंग भरिएः
ചൂടിന്റെ കാഠിന്യത്തെ സംബന്ധിച്ച് ഒരു ചിത്രം തയ്യാറാക്കി നിറം കൊടുക്കുക
प्रश्न 12.
गर्मी का मौसम
धरती मुझे गोद में लेकर
मौसम – मौसम घुमाती है ….
धरती किन-किन को अपनी
गोद में लेती है ?
1. चित्र में क्या-क्या देखते हैं ?.
ചിത്രത്തിൽ എന്തൊക്കെയാണ് കാണുന്നത്?
उत्तर :
चित्र में एक पेड पौधा, फूल, चिडिया, मोर, बादल और बारिश है।
ചിത്രത്തിൽ ഒരു മരം, ചെടി, പൂവ്, പക്ഷി, മയിൽ, മേഘം, മഴ എന്നിവയുണ്ട്.
2. ‘ज़मीं को जादू आता है’ कविता का यह अंश पढें और अनुबद्ध प्रश्नों का उत्तर लिखें ।
‘ज़मीं को जादू आता है’ की അതുമായി ബന്ധപ്പെടുത്തിയ ചോദ്യങ്ങൾക്കുത്തരം എഴുതാം.
अनारों, बेरों और आमों में, सेबों में,
सभी सीठो में भी मीठे अलग हैं,
कि पत्ते खाओ तो फीके हैं, और फल मीठे लगते हैं ।
मौसंबी मीठी है तो नींबु खट्टा है।
यकीनन जादू आता है !!
वगर न बाँस फीका, सख्त, और गन्नों में रस क्यों है ?
(क) ‘ सभी मीठों में भी मीठे अलग है’ इससे आपने क्या समझा ?
എല്ലാ മധുരങ്ങളിലും മധുരം വ്യത്യസ്തമാണ് – ഇതിൽ നിന്ന് നിങ്ങൾ എന്താണ് മനസ്സിലാകുന്നത്?
(ख) कवितांश की आस्वादन टिप्पणी लिखें।
കവിതയ്ക്കൊരു ആസ്വാദനക്കുറിപ്പ് തയ്യാറാക്കാം.
उत्तर :
क) अनार, बेरे, आम, सेब ये सब मीठे फल हैं। लेकिन इनके मीठेपन अलग है, अलग स्वाद है ।
മാതളം, ഇലന്തപ്പഴം, മാങ്ങ, ആപ്പിൾ ഇവയെല്ലാം മധുരമുള്ള ഫലങ്ങളാണ്. എന്നാൽ ഇതിന്റെ മാധുര്യം വ്യത്യസ്തമാണ്, സ്വാദും വ്യത്യസ്തമാണ്.
ख) कवि गुलज़ार की एक कविता है ‘ज़मीं को जादू आता है।’ अनार, बेर, आम सेब से सब मीठे फल हैं। लेकिन इनके मीठेपन भी अलग है, स्वाद भी अलग है। एक ही पौधे का फल मीठे लगते हैं, लेकिन उनके पत्ते फीका पडता है। एक ही वर्ग का मौसंबी तो मीठा है, लेकिन नींब खट्टा है। बाँस फीका है लेकिन गन्ना मीठा है । वास्तव में ये ज़मीन को जादू आता है।
കവി ഗുൽസാറിന്റെ കവിതയാണ് മാതളം, ഇലന്തപ്പഴം, മാങ്ങ, ആപ്പിൾ ഇവയെല്ലാം മധുരമുള്ള പഴങ്ങളാണ്. എന്നാൽ ഇതിന്റെ മാധുര്യവും സ്വാദും വ്യത്യസ്തമാണ്. ഒരേ ചെടിയിൽ നിന്നുണ്ടാകുന്ന പഴങ്ങൾക്ക് മധുരമാണ്. എന്നാൽ ആ ചെടിയിലെ ഇലകൾക്ക് യാതൊരു രുചിയും ഇല്ലാത്തവയാണ്. ഒരേ വർഗ്ഗത്തിലുള്ള മുസംബി മധുരമുള്ളതും, നാരങ്ങ പുളിയുള്ളതുമാണ്. മുളയ്ക്ക് രുചിയില്ല, എന്നാൽ കരിമ്പിനോ നല്ല മധുരവും, വാസ്തവത്തിൽ ഈ ഭൂമിയ്ക്ക് (മണ്ണിന്) എന്തോ മായാജാലം ഉണ്ട്.
धूप की संदूक Summary in Malayalam & Hindi
Dhoop Ki Sandhook Summary in Malayalam & Hindi
बनवा लें सब मिलकर
बडी सी एक संदूक
भर दें सारी उसमें
वैसाख की कसैली धूप
आनेवाले दिनों में देखना
बडी काम आएगी यह सूझ
എല്ലാവരും ചേർന്ന് ഒരു വലിയ പെട്ടിയുണ്ടാക്കാം
എന്നിട്ട് വൈശാഖ മാസത്തിലെ കത്തി ജ്വലിക്കുന്ന
വെയിൽ അതിൽ നിറച്ചു വയ്ക്കാം. വരാൻ പോകുന്ന
ദിവസങ്ങളിൽ ഈ ആശയം വളരെയധികം
പ്രയോജനപ്പെടും എന്നാണ് കവി പറയുന്നത്.
झम – झमाझम बरसेगा जब पानी
सूरज होगा मेघों में गुम
सुखा देगी सारा का सारा कीचड
संदूक की यह धूप
കോരിച്ചൊരിയുന്ന മഴ പെയ്യുന്ന സമയത്ത് സൂര്യൻ
മേഘത്തിന്റെ യുള്ളിൽ ഒളിച്ചിരിക്കുകയായിരിക്കും.
അങ്ങനെ നല്ല മഴയുള്ള സമയത്ത് എല്ലായിടത്തും
ചെളിയായിരിക്കും. ആ ചെളി ഉണക്കാൻ ഈ പെട്ടിയിലെ വെയിലുപയോഗിക്കാം.
जाडों में लिए आड कोहरे की
सूरज जब भागेगा धरती से दूर,
आँगन में ठिठुरती दादी पर,
उछालेंगे भर – भर मुट्ठी
संदूक की यह धूप ।
മഞ്ഞുകാലത്ത് കൊടും തണുപ്പിൽ സൂര്യൻ ഭൂമിയിൽ
നിന്നും ദൂരേക്ക് ഓടിയൊളിക്കും. അത്തരം കൊടും
തണുപ്പിൽ ഈ പെട്ടിയിലെ വെയിൽ കൈയിലെടുത്ത്
മുറ്റത്ത് തണുത്ത് വിറച്ചിരിക്കുന്ന മുത്തശ്ശിയുടെ
മുകളിലേക്ക് കോരിച്ചൊരിയാം മുത്തശ്ശിയുടെ തണുപ്പ്
മാറ്റാൻ അതുപകരിക്കും.
धूप की संदूक Hindi Poem कवि परिचय वसंत सकरगाए
हिन्दी साहित्य के प्रसिद्ध कवि है श्री वसंत सकरगाए। युवा कवि होने के साथ- साथ वे एक अच्छे नाटककार भी है। उनका जन्म २ फरवरी १९६०, वसंत पंचमी के दिन खंडवा जिले के हरसूद नामक गाँव में हुआ। आज उस गाँव का अस्तित्व नहीं है। नर्मदा बाँध के आने पर हरसूद गाँव डूब गया। उनका साहित्यिक पत्रकारिता में लंबा अनुभव.. है। वे बहुत समय से कविताएँ लिख रहे हैं। वसंत आस पास की छोटी चीज़ों के सहारे शानदार कविताएँ संभव करते हैं। भाषा की सहजता इस कवि की एक अन्य विशेषता है.. जो इधर लगभग कम होती जा रही है । सहज भाषा में बडी कविता लिखना वास्तव में कठिन कार्य है और यह कार्य वसंत बखूबी कर रहे हैं। वागीखरी तथा दुष्यंत पुरस्कार से उन्हें सम्मानित किया गया। मार के लिए मौसम नहीं, राजेश जोशी तीन शब्दचित्र, धूप की संदूक, हरसूद में बाल्टियाँ, आज के दिन जन्मे हुए बालक आदि उनकी प्रमुख रचनाएँ हैं । “बिगाहबानी में फूल’ उनका पहला काव्य संग्रह है।
ഹിന്ദി സാഹിത്യത്തിലെ പ്രസിദ്ധനായ കവിയാണ് ശ്രീ വസന്ത് സക്കർ ഗായേ യുവ കവിയായതിന് ഒപ്പം തന്നെ അദ്ദേഹം നല്ല ഒരു നാടകകൃത്ത് കൂടിയാണ്. വസന്ത പഞ്ചമി ദിവസം ഖണ്ഡവാ ജില്ലയിലെ ഹർസൂദ് എന്ന ഗ്രാമത്തിലായിരുന്നു. ഇന്ന് ആ ഗ്രാമം നിലനിൽക്കുന്നില്ല. നർമ്മദാ ഡാം വന്നപ്പോൾ ഹർസൂദ് ഗ്രാമം അതിൽ മുങ്ങിപ്പോയി. അദ്ദേഹത്തിന് സാഹിത്യ പ്രത പ്രവർത്തനത്തിൽ വിപുലമായ അനുഭവ സമ്പത്തുണ്ട്. ഭാഷയുടെ ലാളിത്വം ഈ കവിയുടെ മറ്റൊരു സവിശേഷതയാണ്. ഇന്നത് മറ്റുള്ള കവികളിൽ കുറവായി കാണപ്പെടുന്നു. ഭാഷയുടെ ലാളിത്വത്തിൽ വലിയ കവിതകൾ എഴുതുക വാസ്തവത്തിൽ ഒരു കഠിനമായ കാര്യമാണ്. എന്നാൽ ഇക്കാര്യം വസന്ത് നല്ല രീതിയിലാണ് ചെയ്യുന്നത്. വാഗീശ്വരി പുരസ്കാരവും, ദുഷ്യന്ത് പുരസ്കാരവും നൽകി അദ്ദേഹത്തെ ആദരിച്ചിട്ടുണ്ട്. ‘മാർ കേലിയേ മൗനം നഹീം, രാജേഷ് ജോഷി – തീൻ ശബ്ദചിത്ര്, ധൂപ് കി സന്തുക്ക്, ഹർസുദ് മേം ബാൽട്ടിയാം, ആജ് ദിന്റെ ജന്മ കുറേ ബാലക് മുതലായ വ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രധാന രചനകളാണ്. ‘നിഗാഹ് ബാനി മേം ഫുൽ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആദ്യ കവിതാ സമാഹാരം ആണ്.
धूप की संदूक Hindi Poem शब्दार्थ
- संदूक – പെട്ടി, box
- धूप – വെയിൽ sunlight
- भर देना – നിറയ്ക്കുക to fill
- काम आना – പ്രയോജനപ്പെടുക to be of avail
- कसैली धूप – തീഷ് ണമായ വെയിൽ
- सूझ – അശയം idea
- बैसाख – വൈശാഖ മാസം
- पानी बरसाना – മഴ ചെയ്യുക to rain
- गुम – അപ്രത്യകമാകുക to disappear
- जाडा – തണുപ്പ് കാലം winter season
- कीचड – വെളി dirt
- कोहरा – മുടൽ മഞ്ഞ് fog
- सुखा देना – ഉണക്കു ക to dry
- भागना – ഓടുക to run
- मुट्ठी – മുഷ്ടി fist
- ठिठुरती – പിറയ്ക്കുന്ന shivering
- उछालना – എറിയുക to throw
- हाथ – കൈ hand
- किताब – പുസ്തകം book
- पलकें – കൺപേ വളകൾ eyelids
- घंटा – മരക്കൊമ്പുകൾ hour
- जिदा करना – നിർബന്ധിക്കുക
- टहनियाँ – മരക്കൊമ്പുകൾ
- दरवाज़ा – വാതിൽ door
- हवाला करना – കൈ മാറുക to understand
- पत्ता – ഇല leaf
- हवा – വായു air