Practicing with SCERT Kerala Syllabus 6th Standard Hindi Textbook Solutions Unit 2 Chapter 1 बादल Baadal Hindi Poem Question Answer Notes Summary in Malayalam & Hindi improves language skills.
Baadal Hindi Poem Class 6 Question Answer Notes Summary
SCERT Class 6 Hindi Unit 2 Chapter 1 Question Answer Kerala Syllabus बादल
Baadal Hindi Poem Question Answer
चित्र में एक मोर देखने को मिलता है। चित्र में एक पेड़ है, जिसमें बहुत सारे फल हैं। फल का रंग लाल है। पेड़ के नीचे कई सारे पौधे हैं और पौधे में कई फूल खिले हैं। पेड़ के नीचे एक तालाब है। तालाब के किनारे कई पत्थर है। उस पत्थर के ऊपर मोर बैठा है। आकाश में बादल छाए हुए हैं। आकाश में तितलियाँ उड़ती है । तालाब के किनारे एक गिरगिट और मेंढ़क बैठते हैं। वहाँ वर्षा बरस रही है । सब उसकी मज़ा लूट रही है।
ചിത്രത്തിൽ ഒരു വയൽ കാണാൻ സാധിക്കുന്നു. ചിത്രത്തിൽ ഒരു മാവുണ്ട്, അതിൽ അനേകം പഴങ്ങളു ണ്ട്. പഴങ്ങളുടെ നിറം ചുവപ്പാണ്. മരത്തിന് താഴെ അനേകം ചെടികളുണ്ട്. അതിൽ അനേകം പൂക്കൾ വിരിഞ്ഞു നിൽക്കുന്നു. മരത്തിന് താഴെ ഒരു കുളമുണ്ട്. കുളത്തിന്റെ കരയിൽ കുറെ കല്ലുകൾ കിടപ്പുണ്ട്. ഒരു കല്ലിന്റെ മുകളിൽ മയിൽ ഇരിക്കുന്നു. ആകാശത്ത് മേഘങ്ങൾ വ്യാപിച്ചു കിടക്കുന്നു. ആകാശത്തിൽ ചിത്രശലഭങ്ങൾ പറക്കുന്നു. കുളത്തിന്റെ സമീപത്ത് ഒരു ഓന്തും തവളയും ഇരിക്കുന്നു. അവിടെ മഴ പെയ്യുന്നുണ്ട്. എല്ലാവരും മഴ ആസ്വദിച്ചിരിക്കുന്നു.
बादल पाठ के आधार पर दिए प्रश्नों के उत्तर
प्रश्न 1.
पढ़ें, जोड़े बनाएँ:-
വായിക്കാം, ജോടിയാക്കാം.
आए – छाए
कंबल – बादल
………… – ……………
………… – ……………
………… – ……………
………… – ……………
उत्तर:
आए – छाए
कंबल – बादल
पाई – आई
चमकाए – दिखाए
घोड़े – जोड़े
कलकल – छलछल
नैया – गैया
प्रश्न 2.
चित्र देखें, कविता से उचित पंक्तियाँ लिखें –
ചിത്രം നോക്കാം, കവിതയിൽ നിന്ന് ഉചിതമായ വരികൾ എടുത്തെഴുതാം.
उत्तर:
(i) काले-काले, पानी वाले
आसमान में बादल आए
बोलो, कैसे आकर छाए ।
(ii) पेड़ों जैसे, भेड़ों जैसे
लगते जैसे चलते घोड़े
बन जाते हाथी के जोड़े ।
(iii) मोर मग्न मन, छूम छनन छन
झऊम-झूमकर नाच दिखाए
खुश हो होकर गाना गाए ।
(iv) बरसे बादल कलकल
छलछल तैर चली कागज़ की नैया
पूँछ उठाकर भागी गैया ।
प्रश्न 3.
कविता से पंक्तियाँ चुनें, लिखें।
കവിയിൽ നിന്ന് വരികൾ തിരഞ്ഞെടുത്ത് എഴുതാം.
1. बिजली बादल को चमकाती है । अंधियारे में प्रकाश फैलाकर राह दिखाती है।
उत्तर:
करते गड़गड़, आते बढ़बढ़
बिजली बादल को चमका
अंधियारे में राह दिखाए ।
2. हवा बादल को पकड़कर लाती है। आकाश में बादल काले कंबल जैसे छा जाता है। वह बहुत सुंदर लगता है।
उत्तर:
हवा पकड़कर, लाती सरसर
छाए जैसे काले कंबल
कितने सुंदर लगते बादल ।
3. नन्हे जल – कणों से भाप बनती है । भाप से बादल बनता है। ठंड़ा होने पर बादल बरसता है।
उत्तर:
नन्हे जल-कण – गए भाप बन
उसी भाप से ठंड़क पाई
बादल बरसे, बरसा आई ।
प्रश्न 4.
बताएँ, बारिश के आने पर कौन-कौन खुश होते हैं ?
പറയാം, മഴ വരുമ്പോൾ ആരൊക്കെ സന്തോ ഷിക്കുന്നു?
उत्तर:
प्रश्न 5.
पंक्तियाँ लिखें। വരികൾ എഴുതാം.
उत्तर:
• बारिश के आने पर पेड़-पौधे खुश होते हैं ।
മഴ വരുമ്പോൾ വൃക്ഷങ്ങളും സസ്യങ്ങളും സന്തോഷിക്കുന്നു.
• मेंढ़क खुश होता है।
തവള സന്തോഷിക്കുന്നു.
• मोर खुश होता है।
മയിൽ സന്തോഷിക്കുന്നു.
• तितलियाँ खुश होती हैं।
ചിത്രശലഭങ്ങൾ സന്തോഷിക്കുന്നു.
• गिरगिट खुश होता है।
ഓന്ത് സന്തോഷിക്കുന്നു.
• चिड़िया खुश होती है।
പക്ഷി സന്തോഷിക്കുന്നു.
बादल पाठ के अन्य प्रश्न और उत्तर
प्रश्न 1.
आसमान में कैसे बादल छाए हुए है?
ആകാശത്ത് ഏതു തരത്തിലുള്ള മേഘമാണ് വ്യാപിച്ചിരിക്കുന്നത്?
उत्तर:
काले-काले पानी वाले बादल
കറുത്ത വെള്ളം നിറഞ്ഞ മേഘം
प्रश्न 2.
बादल क्यों सुंदर लगते हैं?
മേഘം എന്തുകൊണ്ടാണ് സുന്ദരമാകുന്നത്?
उत्तर:
बादल काले कंबल की तरह आसमान में छाए हुए हैं। इसलिए।
മേഘം കറുത്ത കമ്പിളി പോലെ ആകാശത്ത് വ്യാപിച്ചു കിടക്കുന്നു. അതുകൊണ്ട്.
प्रश्न 3.
बादल किस प्रकार आकाश में छाए हुए हैं ?
മേഘം ഏതു രീതിയിലൊക്കെയാണ് ആകാ ശത്ത് വ്യാപിച്ചിരിക്കുന്നത്?
उत्तर:
पेड़ों जैसे, भेड़ों जैसे, चलते घोड़े की तरह हाथी की जोड़े की तरह ।
മരങ്ങളെപോലെ, ചെമ്മരിയാടുകളെപ്പോലെ, നട ക്കുന്ന കുതിരകളെപ്പോലെ, ആനയുടെ ജോഡി കളെപ്പോലെ.
प्रश्न 4.
वर्षा कैसी बन जाती है?
മഴ എങ്ങനെ ഉണ്ടാകുന്നു?
उत्तर:
नन्हे जल-कणों, से भाप बनती है । भाप से बादल बनता है। ठंड़ा होने पर बादल बरसता है।
ചെറിയ ജലകണങ്ങളിൽ നിന്ന് നീരാവി ഉണ്ടാകുന്നു.
നീരാവി മഴമേഘങ്ങൾ ആയി മാറുന്നു. ഈ നീരാവി തണുത്തുറഞ്ഞു മഴ പെയ്യുന്നു.
प्रश्न 5.
बादल के बरसने पर कौन-कौन खुश होते हैं ?
മഴ പെയ്യുമ്പോൾ ആരൊക്കെ സന്തോഷി ക്കുന്നു?
उत्तर:
मोर, गिरगिट, मेंढ़क, पेड़-पौधे, चिड़िया, तितलियाँ, गाय, आदि सभी खुश होते हैं।
മയിൽ, ഓന്ത്, തവള, വൃക്ഷങ്ങളും സസ്യങ്ങളും, പക്ഷി, ചിത്രശലഭങ്ങൾ, പശു തുടങ്ങി എല്ലാവരും സന്തോഷിക്കുന്നു.
तुकान्त शब्द (Rhyming words)
इसका मतलब है कि दो शब्द या दो से अधिक शब्द अंतिम ध्वनि में समान होते हैं। उदाहरण के लिए “घोड़े, जोड़े” तुकान्त शब्द हैं, क्योंकि दोनों की अंतिम ध्वनि समान है।
ഇതിനർത്ഥം രണ്ട് പദങ്ങളോ അതിലധികമോ പദങ്ങൾക്ക് ഒരേ അന്തിമ ശബ്ദം ഉണ്ടെന്നാണ്. ഉദാഹരണമായി ‘ഘോടേ’ ‘ജോടേ’ തുകാന്ത് ശബ്ദങ്ങൾ ആണ് കാരണം രണ്ടിന്റെയും അവ സാന ധ്വനി സമാനമാണ്.
प्रश्न 6.
पाठभाग से तुकान्त शब्द चुनकर लिखिए ।
പാഠഭാഗത്ത് നിന്ന് തുകാന്ത് വാക്കുകൾ തിര ഞ്ഞെടുത്ത് എഴുതുക.
उत्तर:
आए – छाए
कंबल – बादल
घोड़े – जोड़े
पाई – आई
चमकाए – दिखाए
नैया – गैया
प्रश्न 7.
‘बादल’ कविता का सारांश अपने शब्दों में लिखिए।
उत्तर:
श्री श्रीप्रसाद की प्रसिद्ध कविता है बादल । बादल एक प्रकृति की सुंदरता है जो हर व्यक्ति को आकर्षित करती है। बादल के आगमन के साथ हरियाली फिर से खिल उठती है और धरती को नई उम्मीदें मिलती हैं। बादलों की छाया में लोगों का दिल खुश होता है और वे उनकी सुंदरता का आनंद लेते हैं। पानि वाले काले- काले बादल आसमान में छाए हुए हैं। ये बादल काले कंबल की तरह बहुत सुंदर लगते हैं । ये काले बादल को देखकर हमें ऐसे लगते हैं कि ये बादल पेड़ों, भेड़ों, चलते घोडे और हाथी के जोड़े जैसे अनेक रूप में आकाश में छाए हुए हैं। इसके बाद कवि बादल के बरसने के बारे में कहा है। नन्हे जल-कण भाप बनकर आकाश में जाते हैं और इसी भाप ठंडक बनकर बादल बरसने लगा। जब बादल बरसने लगा, इसके साथ अंधियारे में राह दिखाने वाले, बादल को चमकने वाला बिजली भी आया । मग्न मन से खड़े मोर भी बादल बरसते समय खुशी से नाचने लगा और गाना गाए। कलकल शब्द में बरसते हुए बादल में कागज़ की नाव तैरते हैं और पूंछ उठाकर गैया भागता है।
ശ്രീ. ശ്രീപ്രസാദിന്റെ പ്രസിദ്ധമായ കവിതാണ് ‘ബാദൽ’. മേഘങ്ങൾ എല്ലാവരേയും ആകർഷി ക്കുന്ന പ്രകൃതിയുടെ സൗന്ദര്യമാണ്. മേഘങ്ങ ളുടെ വരവോടെ പച്ചപ്പ് വീണ്ടും വിരിയുകയും ഭൂമിക്ക് പുതിയ പ്രതീക്ഷകൾ ലഭിക്കുകയും ചെയ്യു ന്നു. മേഘങ്ങളുടെ തണിൽ ആളുകളുടെ ഹൃദയ ങ്ങൽ സന്തോഷിക്കുന്നു. അവർ അവയുടെ സൗന്ദര്യം ആസ്വദിക്കുന്നു. ആകാശത്ത് വെള്ള മുള്ള ഇരുണ്ട മേഘങ്ങൾ വ്യാപിച്ചിരിക്കുന്നു. ഈ മേഘങ്ങൾ ഒരു കറുത്ത പുതപ്പ് പോലെ വളരെ മനോഹരമായി കാണപ്പെടുന്നു. മരങ്ങൾ, ആടു കൾ, നടക്കുന്ന കുതിരകൾ, ആനകളുടെ ജോഡി കൾ എന്നിങ്ങനെ പല രൂപങ്ങളിൽ ഈ മേഘ ങ്ങൾ ആകാശത്ത് വ്യാപിച്ചിരിക്കുന്നു. ഇതിനു ശേഷം മേഘങ്ങൾ മഴ പെയ്യുന്നതിനെക്കുറിച്ച് പറ യപ്പെടുന്നു. ചെറിയ ജലകണികകൾ നീരാവി യായി മാറി ആകാശത്തേക്ക് പോകുന്നു. ഈ നീരാവി തണുപ്പായി മാറുന്നു. മേഘം മഴ പെയ്യി ക്കാൻ തുടങ്ങുന്നു. മേഘം മഴ പെയ്യിക്കാൻ തുട ങ്ങിയപ്പോൾ ഇരുട്ടിൽ വഴി കാണിക്കാൻ മിന്നലും അതോടൊപ്പം വന്നു. മേഘങ്ങൾ മഴ പെയ്യുമ്പോൾ ഉദാരമനസ്കതയോടെ നിൽക്കുന്ന മയിലും സന്തോഷത്തോടെ നൃത്തം ചെയ്യാനും പാടാനും തുടങ്ങി. കളകള ശബ്ദത്തോടു കൂടി പെയ്യുന്ന മഴയിൽ കടലാസ് തോണികൾ നീന്തിത്തുടിക്കുന്നു, പശു വാലും ഉയർത്തിപ്പിടിച്ച് ഓടിപ്പോകുന്നു.
प्रश्न 8.
‘बादल’ से संबंधित अन्य कविता लिखिए ।
‘ബാദൽ’ മായി ബന്ധപ്പെട്ട വേറെ കവിത എഴു തുക.
उत्तर:
देखो काले बादल आये ।
आसमान पर ये हैं जमकर छाये ।।
गरजकर, ये बिजली कड़काते ।
संग अपने से अपने वर्ष भी लाते ।
Baadal Hindi Poem Summary in Malayalam
बादल Summary in Malayalam
बादल (മേഘം)
കവിതയുടെ മലയാള പരിഭാഷ
കറുത്ത കറുത്ത, വെള്ളം നിറഞ്ഞ
ആകാശത്തിൽ മേഘം വന്നു
പറയൂ, എങ്ങനെ വന്നു വ്യാപിച്ചു.
കാറ്റിനെ പിടിച്ച്, മർമ്മരത്തോടെ
കറുത്ത കമ്പിളി പോലെ വ്യാപിച്ചു
മേഘം എത്ര സുന്ദരമായിരിക്കുന്നു.
മരങ്ങളെപ്പോലെ, ചെമ്മരിയാടുകളെപ്പോലെ
കുതിരകൾ നടക്കുന്നതുപോലെ തോന്നും
ചിലപ്പോൾ ആനകളുടെ ജോഡിയാണെന്നും.
ചെറിയ ചെറിയ കണകങ്ങളായി നീരാവിയായി
അതേ നീരാവി തണുത്തുറഞ്ഞു
മേഘം പെയ്യുന്നു, മഴ പെയ്തു.
മുരളുകയും, മുന്നേറുകയും ചെയ്തുകൊണ്ട്
മിന്നൽ മേഘത്തെ തിളക്കമുള്ളതാക്കുന്നു
അന്ധകാരത്തിൽ വഴി കാണിക്കുന്നു.
മയിൽ സന്തോഷത്തോടെ, മഴയെ തൊട്ടുകൊണ്ട്
സന്തോഷത്തോടെ നൃത്തം ചെയ്യുന്നു
സന്തോഷത്തോടെ നൃത്തം ചെയ്യുന്നു.
മേഘം പെയ്യുന്നു കളകളനാദത്തോടെ
കടലാസു തോണികൾ നീന്തിത്തുടിക്കുന്നു
വാലു ചുരുട്ടി പശുക്കുട്ടി ഓടുന്നു.
बादल Hindi Poem कवि परिचय
हिन्दी साहित्य के सर्वश्रेष्ठ साहित्यकार थे डॉ. श्रीप्रसाद । उनका जन्म 1932 में आगरा के पराना गाँव में हुआ था। वे हिन्दी साहित्य के प्रख्यात बाल साहित्यकर थे। उन्होंने बच्चों के लिए 500 से अधिक कहानियाँ व 5000 से अधिक कविताओं व नाटकों का सृजन किया। बंगला, अंग्रेज़ी और उर्दु से अनेक कविताओं तथा कहानियों के अनुवाद भी किए। प्रसाद जी ने अपनी लेखनी से न केवल काव्य जगत को आलोकित किया, बल्कि गद्य सहित्य में भी श्रेष्ठ रचनाएँ दी । तत्कालीन साहित्यिक विधाओं में उन्होंने विशेष परचम लहराया। शिक्षा 1949 में उदय प्रताप कॉलेज से इंटरमीडियट कर प्रसाद जी ने 1951 में बनारस हिन्दू विश्वविद्यालय से बी. ए. और 1953 में हिन्दी में प्रथम श्रेणी में प्रथम एम.ए. किया था। मेरा साथी घोडा, खिड़की से सूरज, आ री कोयल, चिड़ियाघर की सैर, गुड़िया की शादी उनकी प्रमुख कृतियाँ हैं। बाल साहित्य भारती सम्मान (सन् 1995 ) सहित अनेकों सम्मानों व पुरस्कारों से वे विभूषित है। उनका निधन 12 36ർ 2012 में हुआ था।
ഹിന്ദി സാഹിത്യത്തിലെ സർവ്വശ്രേഷ്ഠനായ സാഹിത്യകാനായിരുന്നു ഡോ. ശ്രീപ്രസാദ്. ജനുവരി 5, 1932-ൽ ആഗ്രയിലെ പരാനാ ഗ്രാമത്തിലാണ് അദ്ദേഹം ജനിച്ചത്. അദ്ദേഹം കുട്ടികൾക്കു വേണ്ടി അഞ്ഞു റിൽ പരം കഥകളും അയ്യായിരത്തിലധികം കവിതകളും നാടകങ്ങളും രചിച്ചിട്ടുണ്ട്. ബംഗള, ഇംഗ്ലീഷ്, ഉറുദു തുടങ്ങിയ ഭാഷയിലേക്ക് അനേകം കവിതകളും കഥകളും വിവർത്തനം കൂടി ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. പ്രസാദ് ജി തന്റെ രചനകളിലൂടെ കവിതാ ലോകത്തെ പ്രകാശിപ്പിക്കുക മാത്രമല്ല ഗദ്യശാസ്ത്രത്തിലും മികച്ച കൃതികൾ നൽകുകയും ചെയ്തു. സമകാലിക സാഹിത്യ വിഭാഗങ്ങളിൽ അദ്ദേഹം ഒരു പ്രത്യേക പതാക ഉയർത്തി. 1949-ൽ ഉദയ് പ്രതാപ് കോളേജിൽ നിന്ന് ഇന്റർമീഡിയറ്റ് പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം 1951-ൽ ബനാറസ് ഹിന്ദു സർവകലാശാലയിൽ നിന്ന് ബി.എ.യും 1953-ൽ ഒന്നാം ഡിവിഷനിൽ ഹിന്ദിയിൽ എം. എ.യും പൂർത്തിയാക്കി. മേരാ സാഥി ഘോടാ, ഖിഡ്കി സേ സൂരജ്, ആരീ കോയൽ, ചിടിയാഗർ കി സർ, ഗുഡിയാ കി ശാദി എന്നിവ അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രമുഖ കൃതികളാണ്. ബാലസാഹിത്യ ഭാരതി സമ്മാൻ (1995) ഉൾപ്പെടെ നിരവധി ബഹുമതികളും അവാർഡുകളും നൽകി ആദരിച്ചു. അദ്ദേഹം 12 ഒക്ടോബർ 2012-ൽ അന്തരിച്ചു.
बादल शब्दार्थ
काला – കറുത്ത
पानी – വെള്ളം
आसमान – ആകാശം
बादल – മേഘം
आए – വന്നു
बोलो – പറയൂ
कैसे – എങ്ങനെ
पेड़ – വൃക്ഷം
भेड़ – ചെമ്മരിയാട്
हाथो – ആന
नन्हे – ചെറിയ
भाप – നീരാവി
गड़गड़ – മൂളുക
बिजली – മിന്നൽ
अंधियारा – അന്ധകാരം
मोर – മയിൽ
मग्न मन – സന്തോഷത്തോടു കൂടി
बादल बरसे – മഴ പെയ്തു
तैर चली – നീന്തി
गैया – പശു
पूँछ – വാല്
छाए – വ്യാപിച്ചു
हवा – കാറ്റ്
पकड़ना – പിടിക്കുക
सरसर – മർമ്മരം
कंबल – കമ്പിളി
कितने – എത്ര
सुंदर – സുന്ദരം
घोड़ा – കുതിര
जोड़ा – ജോഡി
कण – കണം
ठंड़क – തണുത്തുറഞ്ഞു
बढ़बढ़ – മുന്നേറുക
चमकना – തിളങ്ങുക
राह – വഴി
मगन – മുഴുകി
झूम-झूमकर – നൃത്തമാടിക്കൊണ്ട്
कागज़ की नैया – കടലാസു തോണി
उठाकर भागी – പൊക്കിക്കൊണ്ട് ഓടി