Students often refer to Kerala Syllabus SSLC Geography Notes Malayalam Medium Pdf and Class 10 Geography Chapter 4 Notes Question Answer Malayalam Medium ഉപഭോക്താവ് : അവകാശങ്ങളും സംരക്ഷണവും that include all exercises in the prescribed syllabus.
Class 10 Geography Chapter 4 Notes Malayalam Medium
Kerala Syllabus Class 10 Social Science Geography Chapter 4 Notes Question Answer Malayalam Medium
10th Class Geography Chapter 4 Notes Malayalam Medium
Question 1.
ഓരോ യൂണിറ്റ് ഓറഞ്ച് കൂടുതലായി ഉപയോഗിക്കുമ്പോഴും മൊത്തം ഉപയുക്തതയിലും സീമാന്ത ഉപയുക്തതയിലും വരുന്നമാറ്റം താഴെ പട്ടികയിൽ കൊടുത്തിരിക്കുന്നു. പട്ടിക പരിശോധിച്ച് തുടർന്നുള്ള ചോദ്യങ്ങൾക്ക് ഉത്തരം കണ്ടെത്തുക
a) 1 മുതൽ 5 വരെ യൂണിറ്റ് ഓറഞ്ച് ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ മൊത്തം ഉപയുക്തതയ്ക്ക് എന്ത് സംഭവിക്കുന്നു? 6 യൂണിറ്റിന് ശേഷം മൊത്തം ഉപയുക്തതയിൽ എന്ത് മാറ്റമാണ് വരുന്നത്?
b) എത്രാമത്തെ യൂണിറ്റ് ഓറഞ്ച് ഉപയോഗിക്കുമ്പോഴാണ് സീമാന്ത ഉപയുക്തത പൂജ്യം ആകുന്നത്? 7, 8 എന്നീ യൂണിറ്റ് ഓറഞ്ച് ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ സീമാൻ ഉപയുക്തത നെഗറ്റീവ് ആകുന്നത് എന്തുകൊണ്ട്?
Answer:
a) 1 മുതൽ 5 യൂണിറ്റ് വരെ ഓറഞ്ച് ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ, മൊത്തം ഉപയുക്തത 20 ൽ നിന്ന് 67 ആയി വർദ്ധിച്ചു. ആറാമത്തെ യൂണിറ്റിന്റെ ഉപഭോഗത്തിനു ശേഷവും മൊത്തം ഉപയുക്തത അതേപടി തുടരുന്നു (67).
b) 6 യൂണിറ്റ് ഓറഞ്ച് കഴിക്കുമ്പോൾ മാർജിനൽ യൂട്ടിലിറ്റി പൂജ്യമായി കാണിക്കുന്നു. 7 യൂണിറ്റ് ഓറഞ്ച് കഴിക്കുമ്പോൾ, ആകെ യൂട്ടിലിറ്റി 67 ൽ നിന്ന് 64 ആയി കുറയുന്നു (അതിനാൽ, അതിന്റെ മാർജിനൽ യൂട്ടിലിറ്റി 64 – 67 = 3 ആയി കണക്കാക്കുന്നു). തുടർന്ന്, 8 യൂണിറ്റ് ഓറഞ്ച് കഴിക്കുമ്പോൾ, ആകെ യൂട്ടിലിറ്റി വീണ്ടും കുറയുന്നു, ആ സാഹചര്യത്തിൽ മാർജിനൽ യൂട്ടിലിറ്റി -7 ആണ് (അതായത്, 57 – 64 = 7), അതിനാൽ മാർജിനൽ യൂട്ടിലിറ്റിയുടെ മൂല്യങ്ങൾ നെഗറ്റീവ് ആയി മാറുന്നു.
Question 2.
മൊത്തം ഉപയുക്തതയും സീമായ ഉപയുക്തതയും
ചിത്രം 4.4 നിരീക്ഷിച്ച് മൊത്തം ഉപയുക്തതയും സീമാന്ത ഉപയുക്തതയും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം വ്യക്തമാക്കുന്ന കുറിപ്പ് തയ്യാറാക്കുക.
Answer:
ആദ്യത്തെ യൂണിറ്റ് ഓറഞ്ച് മുതൽ ആറാമത്തെ യൂണിറ്റ് ഓറഞ്ച് കഴിക്കുന്നതുവരെ ഉപയുക്തതയിൽ വർദ്ധന ഉണ്ടാവുകയും അതിനുശേഷം മൊത്തം ഉപയുക്തതയിൽ കുറവുണ്ടാവുകയും ചെയ്യുന്നു. അതേപോലെതന്നെ ആദ്യത്തെ യൂണിറ്റ് ഓറഞ്ച് കഴിക്കുന്നതിനേക്കാൾ കുറഞ്ഞ സീമന്ത ഉപയുക്തതയാണ് രണ്ടാമത്തെ ഓറഞ്ച് കഴിക്കുമ്പോൾ ഉണ്ടാകുന്നത്. ക്രമേണ ഇത് കുറഞ്ഞ് ആറാമത്തെ ഓറഞ്ചിൽ എത്തുമ്പോൾ സീമാന്ത ഉപയുക്തത പൂജ്യം ആയി തീരുകയും 7, 8 ഓറഞ്ചുകൾ കഴിക്കുമ്പോഴേക്കും സീമാന്ത ഉപയുക്തത നെഗറ്റീവാകുകയും ചെയ്യുന്നു.
Question 3.
വിവിധതരം സാധനസേവനങ്ങളും അവയുടെ പ്രത്യേകതകളും താഴെ കൊടുത്തിരിക്കുന്നു. ഉചിതമായ ഉദാഹരണങ്ങൾ ചേർത്ത് പട്ടിക പൂർത്തിയാക്കുക. ഇതിനായി നൽകിയിട്ടുള്ള സൂചനകൾ പ്രയോജന പ്പെടുത്താവുന്നതാണ്.
സൂചനകൾ
• സൂര്യപ്രകാശം, വായു
• ഭക്ഷണം, വാഹനങ്ങൾ
• വസ്ത്രങ്ങൾ, ധാതുക്കൾ
• ഫാക്ടറികൾ, ഉപകരണങ്ങൾ
• വീട്, ചെരിപ്പ്
• മേശ, വീട്
• പാൽ, പച്ചക്കറി
Answer:
| വിവിധതരം സാധനങ്ങൾ | പ്രത്യേകതകൾ | ഉദാഹരണങ്ങൾ |
| സൗജന്യ സാധനങ്ങൾ (Free Goods) | പ്രകൃതിയിൽ ധാരാളമായിട്ടുള്ളവയും എല്ലാവർക്കും ലഭ്യമായവയും ആയ വസ്തുക്കളാണ് സൗജന്യ സാധന ങ്ങൾ ഇവ സൗജന്യമായി ലഭിക്കുന്നവ യാണ് ഇവയ്ക്ക് വില നൽകേണ്ടതില്ല. | സൂര്യപ്രകാശം വായു |
| ഇക്കണോമിക്സ് സാധനങ്ങൾ (Economic Goods) | വില കൊടുത്തു വാങ്ങി ഉപയോഗിക്കുന്ന വസ്തുക്കളാണ് ഇവ ഇക്കണോമിക് സാധനങ്ങൾ പലപ്പോഴും നിർമിക്കപ്പെടുന്നതോ പ്രകൃതിയിൽ നിന്ന് ശേഖരിക്കപ്പെടുന്നതോ ആകാം |
ധാതുക്കൾ |
| ഉപഭോഗ സാധനങ്ങൾ (Consumer Goods) | ജനങ്ങൾ തങ്ങളുടെ ആവശ്യങ്ങളും ലക്ഷ്യങ്ങളും നിറവേറ്റുന്നതിനായി അന്തിമമായി ഉപയോഗിക്കുന്ന ഉത്പന്നങ്ങളാണ് ഉപഭോഗ വസ്തുക്കൾ. വിലയെ അടിസ്ഥാന മാക്കി ക്രയവിക്രയം നടത്തുന്ന അവ ഉൽപ്പാദനപ്രക്രിയയ്ക്ക് വീണ്ടും വിധേയമാകാത്തവയാണ്. | പാൽ പച്ചക്കറി ഭക്ഷണം |
| മൂലധന സാധനങ്ങൾ (Capital Goods) | മറ്റു ഉൽപ്പന്നങ്ങളും സേവനങ്ങളും ഉത്പാദിപ്പിക്കാൻ നിർമ്മിക്കപ്പെട്ട സാധനങ്ങൾ ആണിവ. മൂലധന
സാധനങ്ങൾ ഉൽപാദനപ്രക്രിയയെ സഹായിക്കുന്നതോടൊപ്പം ചിലപ്പോൾ ഉപഭോഗസാധനങ്ങൾ ആയി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്. ഇങ്ങനെ ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ അവ മൂലധന സാധനങ്ങൾ ആവില്ല. |
ഫാക്ടറികൾ ഉപകരണങ്ങൾ |
| ഈട് നിൽക്കുന്ന സാധനങ്ങൾ (Durable Goods) | ദീർഘകാലത്തേക്ക് ഉപയോഗിക്കാൻ കഴിയുന്ന വസ്തുക്കൾ ആണ് ഈടു നിൽക്കാത്ത സാധനങ്ങൾ ഇവ വീണ്ടും ഉപയോഗിക്കാൻ കഴിയുന്ന ആയിരിക്കും |
മേശ വീട് വാഹനങ്ങൾ |
| ഈട് നിൽക്കാത്ത സാധനങ്ങൾ (Non-Durable Goods) | കുറച്ചു കാലയളവിലേക്ക് മാത്രം ഉപയോഗിക്കാൻ കഴിയുന്ന വസ്തുക്കൾ ആണ് ഈട് നിൽക്കാത്ത സാധനങ്ങൾ | വസ്ത്രങ്ങൾ, ചെരുപ്പ് |
Question 4.
സാധനസേവനങ്ങൾ വാങ്ങി ബില്ല് ലഭിക്കുമ്പോൾ അതിൽ GST നമ്പർ ഉണ്ടായെന്ന് പരിശോധി ക്കുന്നതോടൊപ്പം മറ്റെന്തെല്ലാം കാര്യങ്ങളാണ് ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതെന്ന് എഴുതിനോക്കൂ.
Answer:
- GST നിരക്ക്
- ഉപഭോക്താവിന്റെ പേര്
- വാങ്ങിയ ഇനത്തിന്റെ വിശദാംശങ്ങൾ
Question 5.
നിങ്ങളുടെ വീടുകളിൽ ഒരു നിശ്ചിത ഇടവേളയിൽ വാങ്ങിയ സാധനങ്ങളുടെ ബില്ലുകൾ പരിശോധിച്ച് വിവിധ GST നിരക്കുകൾ ചുമത്തിയിരിക്കുന്ന സാധനങ്ങൾ കണ്ടെത്തി പട്ടിക തയ്യാറാക്കുക.
Answer:
| ഇനം | GST റേറ്റ് | കുറിപ്പ് |
| അരി, ഗോതമ്പ് | 0% | അടിസ്ഥാന ആഹാര പദാർത്ഥങ്ങൾ |
| പാൽ, കുരുമുളക് | 5% | അവശ്യ ഭക്ഷണപദാർത്ഥങ്ങൾ |
| ടൂത്ത് പേസ്റ്റ്, സോപ്പ് | 12% | വ്യക്തിശുചിത്വ സാധനങ്ങൾ |
| മൊബൈൽ ഫാൻ ഫോൺ, | 18% | ഇലക്ട്രോണിക്സ്/വീട്ടുപയോഗ സാധനങ്ങൾ |
| ഏയർ കണ്ടീഷനർ, ലക്ഷ്വറി കാർ | 28% | ലക്ഷ്വറി ഇനങ്ങൾ |
a) 1 മാസത്തെ ബില്ലുകൾ (ചില്ലറ, ഓൺലൈൻ ഓർഡറുകൾ) ശേഖരിക്കുക.
b) ഓരോ ബില്ലിലെ GST റേറ്റ് എഴുതുക.
c) ഇനങ്ങളെ അവയുടെ ഗണം അനുസരിച്ച് തരംതിരിക്കുക (ഉദാ: ഭക്ഷണം, ഇലക്ട്രോണിക്സ്, സൗന്ദര്യവസ്തുക്കൾ).
കുറിപ്പ്:
0% GST: അടിസ്ഥാന ആഹാരം, പുസ്തകങ്ങൾ.
5% GST: ഡയപ്പർ, ആയുർവേദ മരുന്നുകൾ.
2%/18% GST: മിക്ക വീട്ടുപയോഗ സാധനങ്ങൾ.
28% GST: ആഡംബര ഇനങ്ങൾ (ഉദാ: ചോക്ലേറ്റ്, ബൈക്ക്).
ഇപ്രകാരം ഒരു ലിസ്റ്റ് തയ്യാറാക്കി പരിശോധിച്ചാൽ GST റേറ്റുകളുടെ വ്യത്യാസം മനസ്സിലാക്കാൻ സാധിക്കും.
Question 6.
ഉപഭോക്താക്കളുടെ അവകാശങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന പോസ്റ്ററുകൾ തയ്യാറാക്കി ക്ലാസിൽ പ്രദർശിപ്പിക്കുക. Answer:
നിങ്ങളുടെ ക്ലാസ്സിൽ ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന പോസ്റ്റർ തയ്യാറാക്കുന്നതിനുളള ഒരു മാതൃക നൽകുന്നു. (സൂചനാ വാക്യങ്ങൾ)
- ഉൽപ്പന്ന സുരക്ഷിതത്വം ഉപഭോക്താവിന്റെ അവകാശം.
- ഉൽപ്പന്നങ്ങളെ സംബന്ധിച്ച വിവരങ്ങൾ അറിയുക ഉപഭോക്താവിന്റെ അവകാശം
- തിരഞ്ഞെടുപ്പിനുളള ഉപഭോക്താവിന്റെ അവകാശം സംരക്ഷിക്കുക
- പരാതിപ്പെടാനും നഷ്ടപരിഹാരം ലഭിക്കാനുമുളള ഉപഭോക്താവിന്റെ അവകാശം
- ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസം സമൂഹത്തിന്റെ നന്മയ്ക്ക്
- ബോധമുള്ള ഉപഭോക്താവ്, സുരക്ഷിത ഇന്ത്യ!
Question 7.
സ്കൂൾ ലൈബ്രറിയിൽ നിന്നും കഴിഞ്ഞ 6 മാസത്തെ ദിനപത്രങ്ങൾ പരിശോധിച്ച് ഉപഭോക്താക്കൾ ഇരയായ വിവിധതരം തട്ടിപ്പുകൾ കണ്ടെത്തി ഒരു കുറിപ്പ് തയ്യാറാക്കുക.
Answer:
a) ഡിജിറ്റൽ, ഓൺലൈൻ തട്ടിപ്പുകൾ:
- ഓൺലൈൻ പ്ലാറ്റ്ഫോമുകളിലെ വിൽപ്പനക്കാർ പണം സ്വീകരിച്ചതിനുശേഷം സാധനങ്ങൾ വിതരണം ചെയ്യുന്നില്ല
- നിയമാനുസൃതമായ വെബ്സൈറ്റുകളുമായി വളരെ സാമ്യമുള്ള വ്യാജ വെബ്സൈറ്റുകൾ
സൃഷ്ടിക്കൽ. - ഓൺലൈൻ അല്ലെങ്കിൽ ഓഫ്ലൈൻ വാങ്ങലുകൾക്കായി ക്രെഡിറ്റ്/ഡെബിറ്റ് കാർഡ് വിവരങ്ങൾ അനധികൃതമായി ഉപയോഗിക്കൽ.
b) സാമ്പത്തിക തട്ടിപ്പുകൾ
- വായ്പ ലഭിക്കുന്നതിന് തെറ്റായ വിവരങ്ങളോ രേഖകളോ നൽകൽ.
- ബാങ്കിംഗ് ഇടപാടുകളുടെ സങ്കീർണ്ണമായ ഒരു ശ്രേണിയിലൂടെ അത് കടത്തിവിട്ട് നിയമവിരുദ്ധമായി സമ്പാദിച്ച പണത്തിന്റെ ഉത്ഭവം മറച്ചുവെക്കൽ.
c) സാമൂഹികവും മറ്റ് തട്ടിപ്പുകളും:
• പ്രണയബന്ധത്തിലാണെന്ന് വ്യക്തികളെ വിശ്വസിപ്പിച്ച് പണം ആവശ്യപ്പെടുന്നതിന് വ്യാജ ഓൺലൈൻ പ്രൊഫൈലുകൾ സൃഷ്ടിക്കൽ.
ഉപഭോക്തൃ ചൂഷണങ്ങൾ – വിശകലനവും പരിഹാരങ്ങളും സംബന്ധിച്ച് ഒരു റിപ്പോർട്ട് തയ്യാറാക്കാന്നതിനായി ഒരു മാതൃക നൽകുന്നു.
സ്കൂൾ ലൈബ്രറിയിൽ നിന്നും കഴിഞ്ഞ 6 മാസത്തെ ദിനപത്രങ്ങൾ അടിസ്ഥാനമാക്കി വിവരശേഖരണം നടത്തുക.
ദിനപത്രങ്ങളിൽ നിന്ന് കേസുകൾ സംബന്ധിച്ച വാർത്തകൾ ശേഖരിച്ച് ഒരു പട്ടിക തയ്യാറാക്കുക.
വിശകലനത്തിനുയോജ്യമായ ചിത്രങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് റിപ്പോർട്ട് ആകർഷണീയമാക്കുക. പ്രാദേശികമായി നടന്ന ഒരു ഉപഭോക്തൃ ചൂഷണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഒരു കേസ് ‘വിശദമായി എഴുതുക.
Question 8.
ചിത്രം 4.14ൽ കൊടുത്തിട്ടുള്ള രണ്ട് ടൂത്ത് പേസ്റ്റുകളുടെ ലേബലുകൾ പരിശോധിച്ച് അതിൽ നിന്നും കണ്ടെത്തിയ ചിഹ്നങ്ങളും അവയുടെ അർഥങ്ങളും ചേർത്ത് ഒരു കുറിപ്പ് തയ്യാറാക്കൂ.
Answer:
ടൂത്ത് പേസ്റ്റുകളുടെ ഈ രണ്ട് ലേബലുകളിലും കാണപ്പെടുന്ന ചിഹ്നങ്ങൾ ഇവയാണ്:
- ഒരു ചതുരത്തിനുള്ളിലെ പച്ച ഡോട്ട്: ഉൽപ്പന്നം 100% സസ്യാഹാരമാണെന്ന് ഇത് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.
- ഒരു അമ്പടയാളമുള്ള ഒരു ത്രികോണത്തിനുള്ളിൽ 20 എന്ന നമ്പർ: പേപ്പറിനും കാർഡ്ബോർഡിനുമുള്ള റെസിൻ തിരിച്ചറിയൽ കോഡാണിത്, പാക്കേജിംഗ് പുനരുപയോഗിക്കാവുന്നതാണെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.
- ത്രികോണത്തിന് താഴെയുള്ള “PAP” എന്ന അക്ഷരങ്ങൾ മെറ്റീരിയൽ പേപ്പറാണെന്ന് സൂചിപ്പിക്കുന്നു.
- ഒരു വ്യക്തി ഒരു ചവറ്റുകുട്ടയിലേക്ക് മാലിന്യം വലിച്ചെറിയുന്നതിന്റെ പ്രതീകം: ഇത് പാക്കേജിംഗിന്റെ ശരിയായ സംസ്കരണത്തെയും പുനരുപയോഗത്തെയും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുന്നു
Question 9.
ഇത്തരം ചിഹ്നങ്ങൾ കൂടാതെ ഉല്പന്നങ്ങളുടെ ഗുണമേന്മ സൂചിപ്പിക്കുന്ന മറ്റ് പല ചിഹ്നങ്ങളുമുണ്ട്. അവ കണ്ടെത്തി ഒരു പിക്ചർ ആൽബം തയ്യാറാക്കൂ.
Answer:
Question 10.
നിയമങ്ങളും നടപടികളും കൊണ്ടുമാത്രം ഉപഭോക്താക്കളുടെ സംതൃപ്തി പൂർണ്ണമായും ഉറപ്പുവരുത്താനാകില്ല. പൗരബോധമുള്ള ഒരു സമൂഹത്തിന്റെ ഇടപെടൽ കൂടി ഇതിനായി വേണ്ടതുണ്ട്. എങ്ങനെയൊക്കെ ഒരു സമൂഹത്തിന് ഇക്കാര്യത്തിൽ ഇടപെടാം? ക്ലാസിൽ ഒരു ചർച്ച സംഘടിപ്പിച്ച് കുറിപ്പ് തയ്യാറാക്കൂ.
Answer:
- ഉപഭോക്താക്കളുടെ സംതൃപ്തി ഉറപ്പാക്കാൻ നിയമങ്ങൾ (ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമം, 2019), സാമൂഹ്യ ബോധം, ഗുണനിലവാര നിയന്ത്രണം എന്നിവ അനിവാര്യമാണ്. ഒരു ബോധവൽക്കരിച്ച സമൂഹം ഈ മേഖലയിൽ ഇടപെടേണ്ടത് അനിവാര്യമാണ്.
- ഉപഭോക്തൃ സംതൃപ്തി നേരിടുന്ന പ്രധാന പ്രശ്നങ്ങൾ
- ചൂഷണം: വിലയിടിവ്, ഗുണനിലവാരം കുറഞ്ഞ ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ, വ്യാജ വാഗ്ദാനങ്ങൾ.
- അജ്ഞത. ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള അറിവില്ലായ്മ.
- സമൂഹത്തിന്റെ പങ്ക്
- ബോധവൽക്കരണം:
സ്കൂളുകളിൽ ഗ്രാമസഭകളിൽ ഉപഭോക്തൃ അവകാശ ക്യാമ്പെയ്ൻ നടത്തുക.
സോഷ്യൽ മീഡിയ വഴി വിവരങ്ങൾ പങ്കുവെക്കുക.
സാമൂഹ്യ നിരീക്ഷണം:
പ്രാദേശിക കടകളിൽ MRP, ഗുണനിലവാരം എന്നിവ പരിശോധിക്കാൻ വോളന്റിയർ ടീം രൂപീകരിക്കുക. ഉപഭോക്തൃ ഫോറത്തിൽ പരാതി നൽകാൻ ഉത്സാഹിപ്പിക്കുക.
വിദ്യാർഥികളുടെ പങ്ക്
സ്കൂൾ പ്രോജക്ടുകൾ: ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങളെക്കുറിച്ച് പോസ്റ്ററുകൾ, സർവേകൾ തയ്യാറാക്കുക. ലഘു നാടകങ്ങൾ: ചൂഷണത്തിന്റെ ഫലങ്ങൾ ജനങ്ങളിലെത്തിക്കാൻ നാടകങ്ങൾ സ്കിറ്റുകൾ.
പ്രായോഗിക നടപടികൾ
ബിൽ/റസിറ്റ് വാങ്ങുക, വാറന്റി കാർഡ് സൂക്ഷിക്കുക.
സാമൂഹ്യ ബോധവും സജീവമായ പങ്കാളിത്തവും മൂലം ഉപഭോക്താവിനെ ശക്തിപ്പെടുത്താം.”ബോധവാനായ ഉപഭോക്താവ്, ശക്തമായ സമൂഹം’ എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ പ്രവർത്തിക്കുക!
Std 10 Geography Chapter 4 Notes Malayalam Medium – Extended Activities
Question 1.
nationalconsumerhelpline.gov.in എന്ന വെബ്സൈറ്റ് സന്ദർശിച്ച് കൺസ്യൂമർ ഹാന്റ് ബുക്കിൽ ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ലഭ്യമാകുന്ന ചിത്രങ്ങൾ ശേഖരിച്ച് ഒരു ആൽബം തയ്യാറാക്കുക.
Answer:
Question 2.
നിങ്ങളുടെ പ്രദേശത്തുള്ള വിവിധ വിപണികൾ സന്ദർശിച്ച് ഉപഭോക്താവിന്റെ മാറിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്ന താൽപര്യങ്ങൾ, ഉല്പന്നങ്ങളുടെ സ്വഭാവം, വിലയിലെ മാറ്റങ്ങൾ എന്നിവ തിരിച്ചറിയുന്നതിനുള്ള ഒരു സർവെ നടത്തുക.
Answer:
(സൂചനകൾ: ചില സർവേ ചോദ്യങ്ങൾ നിങ്ങളുടെ റഫറൻസിനായി നൽകിയിട്ടുണ്ട്).
i) കഴിഞ്ഞ വർഷങ്ങളിലായി, നിങ്ങൾ വാങ്ങുന്ന ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ തരങ്ങളോടുള്ള നിങ്ങളുടെ മുൻഗണനകളിൽ മാറ്റം വന്നിട്ടുണ്ടോ?
- അതെ □
- ഇല്ല □
- ചെറുതായി □
ii) പുതിയ ബ്രാൻഡുകളോ ഉൽപ്പന്നങ്ങളോ പരീക്ഷിക്കാനുള്ള നിങ്ങളുടെ താൽപ്പര്യം, കഴിഞ്ഞ വർഷങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് കൂടുതലാണോ കുറവാണോ?
- സാധ്യത വളരെ കൂടുതലാണ് □
- സാധ്യത അൽപ്പം കൂടുതലാണ് □
- മാറ്റമില്ല □
- സാധ്യത അൽപ്പം കുറവാണ് □
iii) പുതിയ ഉൽപ്പന്നങ്ങളെക്കുറിച്ചോ സേവനങ്ങളെക്കുറിച്ചോ വിവരങ്ങൾ ലഭിക്കുന്നതിന് നിങ്ങൾ ഇഷ്ടപ്പെടുന്ന മാർഗങ്ങൾ ഏതാണ്? (ബാധകമായതെല്ലാം തിരഞ്ഞെടുക്കുക)
- ഓൺലൈൻ പരസ്യങ്ങൾ □
- സോഷ്യൽ മീഡിയ □
- സുഹൃത്തുക്കളിൽ നിന്നും കുടുംബാംഗങ്ങളിൽ നിന്നുമുള്ള ശുപാർശകൾ □
- സ്റ്റോറിലെ ഡിസ്പ്ലേകൾ □
- അവലോകന വെബ്സൈറ്റുകൾ □
- മറ്റുള്ളവ (ദയവായി വ്യക്തമാക്കുക) □
iv) മുമ്പത്തേക്കാൾ കൂടുതൽ ജൈവ അല്ലെങ്കിൽ പ്രാദേശികമായി ലഭിക്കുന്ന ഭക്ഷ്യ ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ ഇപ്പോൾ വാങ്ങുന്നുണ്ടോ?
- അതെ, ഗണ്യമായി കൂടുതൽ □
- അതെ, അൽപ്പം കൂടുതൽ □
- മാറ്റമില്ല □
- കുറവ് □
v) ഇലക്ട്രോണിക്സ് വാങ്ങുമ്പോൾ ഏറ്റവും പുതിയ സവിശേഷതകളും സാങ്കേതികവിദ്യയും എത്രത്തോളം പ്രധാനമാണ്?
- വളരെ പ്രധാനമാണ് □
- മിതമായ പ്രാധാന്യം □
- വളരെ പ്രധാനമല്ല □
- ഒട്ടും പ്രധാനമല്ല □
Question 3.
പാഠഭാഗത്ത് നൽകിയ ഉപഭോക്താക്കളുടെ അവകാശങ്ങൾ ഉൾപ്പെട്ട ചോദ്യാവലിയിൽ അനുയോജ്യമായ ചോദ്യങ്ങൾ കൂട്ടിച്ചേർത്ത് നിങ്ങളുടെ സമീപപ്രദേശത്തുള്ള വീടുകളിൽ ഒരു സർവെ നടത്തുക.
Answer:
(സൂചനകൾ: ചില സർവേ ചോദ്യങ്ങൾ നിങ്ങളുടെ റഫറൻസിനായി നൽകിയിട്ടുണ്ട്.
i) ഇന്ത്യയിലെ അടിസ്ഥാന ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങളെക്കുറിച്ച് നിങ്ങൾ എത്രത്തോളം ബോധവാ ന്മാരാണ്?
- വളരെ പരിചിതം □
- ഏറെക്കുറെ പരിചിതം □
- അത്ര പരിചിതമല്ല □
- ഒട്ടും പരിചിതമല്ല □
ii) നിങ്ങളുടെ ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങൾ ലംഘിക്കപ്പെട്ടതായി നിങ്ങൾക്ക് എപ്പോഴെങ്കിലും തോന്നിയിട്ടുണ്ടോ?
- അതെ □
- ഇല്ല □
- ഉറപ്പില്ല □
iii) ഇന്ത്യയിലെ ഏതെങ്കിലും ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമങ്ങളെക്കുറിച്ചോ ഹെൽപ്പ് ലൈനുകളെക്കുറിച്ചോ നിങ്ങൾക്ക് അറിയാമോ?
- അതെ (സാധ്യമെങ്കിൽ ദയവായി ഏതാണെന്ന് വ്യക്തമാക്കുക) □
- ഇല്ല □
iv) നമ്മുടെ അയൽപക്കത്ത് ലഭ്യമായ സാധനങ്ങളുടെയും സേവനങ്ങളുടെയും മൊത്തത്തിലുള്ള ഗുണനിലവാരത്തിൽ നിങ്ങൾ എത്രത്തോളം സംതൃപ്തനാണ്?
- വളരെ സംതൃപ്തി □
- സംതൃപ്തി □
- നിഷ്പക്ഷത □
- അസംതൃപ്തി □
- വളരെ അസംതൃപ്തി □
Question 4.
സ്കൂളിലെ ഉപഭോക്തൃ ക്ലബ്ബിന്റെ ആഭിമുഖ്യത്തിൽ ഒരു ഉപഭോക്തൃ ഹെൽപ് ഡെസ്ക് രൂപീകരിക്കുക. ഉപഭോക്താവ് കബളിപ്പിക്കപ്പെട്ടാൽ എടുക്കേണ്ട നടപടികളെക്കുറിച്ച് അധ്യാപകരുടെ സഹായത്തോടുകൂടി പൊതുജനങ്ങൾക്ക് മാർഗനിർദേശം നൽകുക.
Answer:
ഉപഭോക്തൃ ഹെൽപ് ഡെസ്ക് രൂപീകരിക്കുന്നതിലൂടെ പൊതുവിദ്യാഭ്യാസത്തിൽ സജീവമായി ഇടപെടുന്നതിനും, സ്കൂളിലെ ഉപഭോക്തൃ ക്ലബ്ബിലെ ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങളെക്കുറിച്ചും അന്യായമായ പ്രവൃത്തികൾ നേരിടുമ്പോൾ സ്വീകരിക്കാവുന്ന നടപടികളെക്കുറിച്ചും പ്രാദേശിക സമൂഹത്തിന് അറിവ് ലഭിക്കുന്നു. ഈ സംരംഭം വിദ്യാർത്ഥികളിൽ പൗരബോധം വളർത്തുകയും കൂടുതൽ അറിവുള്ളതും സംരക്ഷിതവുമായ ഉപഭോക്തൃ അന്തരീക്ഷത്തിന് സംഭാവന നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു.
ഒരു ഉപഭോക്താവ് കബളിപ്പിക്കപ്പെട്ടാൽ, പൊതുജനങ്ങൾ സ്വീകരിക്കേണ്ട നടപടികൾ ഇവയാണ്:
- വിൽപ്പനക്കാരനുമായി സേവന ദാതാവുമായി ഇടപെടുമ്പോൾ ശാന്തതയും മാന്യതയും പുലർത്താൻ ഉപഭോക്താക്കളെ ഉപദേശിക്കുക.
- ഒറിജിനൽ ബില്ലുകൾ, രസീതുകൾ, ഇൻവോയ്സുകൾ തുടങ്ങിയ എല്ലാ തെളിവുകളും ശേഖരിച്ച് സൂക്ഷിക്കേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറയുക.
- ഉപഭോക്താക്കളെ അവരുടെ പരാതിയുമായി ആദ്യം വിൽപ്പനക്കാരനെ/സേവന ദാതാവിനെ സമീപിക്കാനും പ്രശ്നം രമ്യമായി പരിഹരിക്കാൻ ശ്രമിക്കാനും പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുക.
- സുരക്ഷയ്ക്കുള്ള അവകാശം, അറിയിക്കാനുള്ള അവകാശം, തിരഞ്ഞെടുക്കാനുള്ള അവകാശം, കേൾക്കാനുള്ള അവകാശം, പരിഹാരം തേടാനുള്ള അവകാശം, ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസത്തിനുള്ള അവകാശം തുടങ്ങിയ അടിസ്ഥാന ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങളെക്കുറിച്ച് പൊതുജനങ്ങളെ ബോധവൽക്കരിക്കുക.
- ഉപഭോക്തൃ സഹായ ഡെസ്ക് (നിങ്ങളുടെ സ്കൂളിന്റെ സംരംഭം), ഓൺലൈൻ ഉപഭോക്തൃ പരാതി പോർട്ടലുകൾ, ഉപഭോക്തൃ ഫോറങ്ങൾ, ഉപഭോക്തൃ സംഘടനകൾ/NGO കൾ തുടങ്ങിയ പരാതി പരിഹാര സംവിധാനങ്ങൾ ഉപയോഗപ്പെടുത്തുക.
- നിശ്ചിത സമയത്തിനുള്ളിൽ (സാധാരണയായി നടപടി സ്വീകരിച്ചതിന് ശേഷം രണ്ട് വർഷത്തിനുള്ളിൽ) പരാതികൾ ഫയൽ ചെയ്യേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യം ഊന്നിപ്പറയുക. ഹെൽപ്പ് ഡെസ്കിന്റെ സുസ്ഥിരത പരിശോധിക്കുക.
Question 5.
നിങ്ങളുടെ സ്കൂളിലെ പൂർവവിദ്യാർഥികളിൽ ആരെങ്കിലും ഉപഭോക്തൃ കോടതിയിൽ ജോലി ചെയ്യുന്നവരുണ്ടെങ്കിൽ അവരെ സ്കൂളിലേക്ക് ക്ഷണിച്ച് ഉപഭോക്താക്കളുടെ അവകാശത്തെക്കുറിച്ച് ഒരു അഭിമുഖം സംഘടിപ്പിക്കുക.
Answer:
(ചില അഭിമുഖ ചോദ്യങ്ങൾ നിങ്ങളുടെ റഫറൻസിനായി താഴെ നൽകിയിരിക്കുന്നു).
- ഉപഭോക്തൃ നിയമത്തിൽ വൈദഗ്ദ്ധ്യം നേടാൻ നിങ്ങളെ പ്രേരിപ്പിച്ച ഘടകം എന്താണ്?
- നിങ്ങളുടെ അനുഭവത്തിൽ നിന്ന്, ഉപഭോക്തൃ കോടതിയിൽ നിങ്ങൾ കാണുന്ന ഏറ്റവും സാധാരണമായ ഉപഭോക്തൃ അവകാശ ലംഘനങ്ങൾ ഏതൊക്കെയാണ്? (കൊച്ചി കേരളത്തിൽ നിങ്ങൾ ശ്രദ്ധിച്ച ഏതെങ്കിലും പ്രത്യേക പ്രവണതകളുണ്ടോ?)
- ഓരോ പൗരനും അറിഞ്ഞിരിക്കേണ്ട അടിസ്ഥാന ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങൾ എന്തൊക്കെയാണ്? നമ്മുടെ വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് വേണ്ടി ലളിതമായി അവ വിശദീകരിക്കാമോ?
- സാധനങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് നിങ്ങൾക്ക് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ലഭിക്കുന്ന പരാതികൾ ഏതൊക്കെയാണ് (ഉദാ. കേടായ ഉൽപ്പന്നങ്ങൾ, തെറ്റിദ്ധരിപ്പിക്കുന്ന പരസ്യങ്ങൾ)?
- ഉപഭോക്തൃ നിയമത്തിലോ അനുബന്ധ മേഖലകളിലോ ഒരു കരിയർ പിന്തുടരാൻ താൽപ്പര്യമുള്ള വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് നൽകാൻ സാധിക്കുന്ന ഒരു ഉപദേശം?
Question 6.
സെമിനാറുകൾ, പ്രദർശനങ്ങൾ എന്നിവ ഉൾപ്പെടുത്തി ഉപഭോക്തൃദിനം ഗംഭീരമായി ആചരിക്കുക.
Answer:
(സൂചനകൾ: ഉപഭോക്തൃ ദിനത്തിലെ സെമിനാറുകളിൽ ഉൾപ്പെടുത്തേണ്ട പ്രധാന പോയിന്റുകൾ)
- വിദ്യാർത്ഥികൾ അറിഞ്ഞിരിക്കേണ്ട അടിസ്ഥാന ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങൾ
- സുരക്ഷിതമായ ഓൺലൈൻ ഷോപ്പിംഗും സൈബർ തട്ടിപ്പ് ഒഴിവാക്കലും
- ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ ലേബലുകളും ഗുണനിലവാര മാനദണ്ഡങ്ങളും മനസ്സിലാക്കൽ
- ബില്ലുകളുടെയും രസീതുകളുടെയും പ്രാധാന്യം
- ഒരു ഉപഭോക്തൃ പരാതി എങ്ങനെ ഫയൽ ചെയ്യാം (പ്രാദേശിക ഉദാഹരണങ്ങളോടെ വിശദീകരിക്കുക) • ഭക്ഷ്യ സുരക്ഷയും ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങളും
- സാമ്പത്തിക സാക്ഷരതയും സാമ്പത്തിക തട്ടിപ്പുകൾ ഒഴിവാക്കലും
ഇത്തരം സെമിനാറുകളെ അടിസ്ഥാനമാക്കി, ഉപഭോക്തൃ പ്രവർത്തനങ്ങൾ, ഉപഭോക്തൃ സംതൃപ്തി, ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസം മുതലായവയെക്കുറിച്ചുള്ള ചിത്രങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള പ്രദർശനങ്ങൾ നിങ്ങൾക്ക് സംഘടിപ്പിക്കുകയോ ചിത്ര ആൽബങ്ങൾ നിർമ്മിക്കുകയോ ചെയ്യാം
Question 7.
ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസം പ്രചരിപ്പിക്കുവാൻ വിദ്യാർഥികളായ നിങ്ങൾക്ക് എന്തൊക്കെ ചെയ്യാനാകുമെന്ന് കണ്ടെത്തി ലഘുലേഖകൾ തയ്യാറാക്കുക.
Answer:
ലഘുലേഖയിൽ ഉൾപ്പെടുത്താവുന്ന പ്രധാന ആശയങ്ങൾ:
a) ഉപഭോക്താക്കളുടെ അവകാശങ്ങളെക്കുറിച്ച് ബോധവൽക്കരണം:
- ഓരോ ഉപഭോക്താവിനും അറിയേണ്ട അവകാശങ്ങളെക്കുറിച്ച് ലളിതമായി വിശദീകരിക്കുക. ഉദാഹരണത്തിന്, സുരക്ഷയ്ക്കുള്ള അവകാശം (Right to Safety), വിവരങ്ങൾ അറിയാനുള്ള അവകാശം (Right to be Informed), തെരഞ്ഞെടുക്കാനുള്ള അവകാശം (Right to Choose), കേൾക്കാനുള്ള അവകാശം (Right to be Heard).
- ഈ അവകാശങ്ങൾ ലംഘിക്കപ്പെട്ടാൽ എന്തു ചെയ്യണം എന്നതിനെക്കുറിച്ച വിവരങ്ങൾ നൽകുക.
b) ഉത്പന്നങ്ങളെയും സേവനങ്ങളെയും കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ:
- ഒരു ഉത്പന്നം വാങ്ങുന്നതിനു മുൻപ് ശ്രദ്ധിക്കേണ്ട കാര്യങ്ങൾ (ഉദാഹരണത്തിന്: വില, ഗുണമേന്മ, ലേബൽ വിവരങ്ങൾ, നിർമ്മാണ തീയതി, കാലഹരണപ്പെടൽ തീയതി).
- സേവനങ്ങൾ തിരഞ്ഞെടുക്കുമ്പോൾ ശ്രദ്ധിക്കേണ്ട കാര്യങ്ങൾ (ഉദാഹരണത്തിന്: സേവന ദാതാവിന്റെ വിശ്വാസ്യത, വില, നിബന്ധനകൾ).
- ഓൺലൈൻ പർച്ചേസുകൾ നടത്തുമ്പോൾ ശ്രദ്ധിക്കേണ്ട സുരക്ഷാ മുൻകരുതലുകൾ.
c) വ്യാജ വാഗ്ദാനങ്ങളെയും തട്ടിപ്പുകളെയും കുറിച്ച് മുന്നറിയിപ്പ് നൽകുക.
- എളുപ്പത്തിൽ പണം സമ്പാദിക്കാനുള്ള വാഗ്ദാനങ്ങൾ, അവിശ്വസനീയമായ ഓഫറുകൾ എന്നിവയിൽ വീണുപോകാതിരിക്കാൻ ശ്രദ്ധിക്കുക.
- ഓൺലൈൻ തട്ടിപ്പുകൾ, ലോട്ടറി തട്ടിപ്പുകൾ തുടങ്ങിയവയെക്കുറിച്ച് അവബോധം നൽകുക.
d) ബില്ലിംഗ്, പണമിടപാട്
- ഓരോ പർച്ചേസിനും ബിൽ ആവശ്യപ്പെടേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യം.
- പലതരം പണമിടപാട് രീതികളെക്കുറിച്ചും അവയുടെ സുരക്ഷയെക്കുറിച്ചും വിവരങ്ങൾ നൽകുക.
e) ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമങ്ങളെക്കുറിച്ച് ലഘുവായ വിവരണം:
- ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമം എന്തിനുവേണ്ടിയാണ്?
- ഈ നിയമം എങ്ങനെ ഉപഭോക്താക്കളെ സഹായിക്കുന്നു?
- പരാതികൾ എവിടെ നൽകണം എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ (ഉദാഹരണത്തിന്: ഉപഭോക്തൃ കോടതി).
ലഘുലേഖ തയ്യാറാക്കുമ്പോൾ ശ്രദ്ധിക്കേണ്ട കാര്യങ്ങൾ:
- ലളിതമായ ഭാഷ ഉപയോഗിക്കുക.
- ചിത്രീകരണങ്ങൾ, തലക്കെട്ടുകൾ, ഉപതലക്കെട്ടുകൾ എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് ലഘുലേഖയെ ആകർഷകമാക്കുക.
- പോയിന്റുകളായി വിവരങ്ങൾ നൽകുന്നത് വായനക്കാർക്ക് എളുപ്പത്തിൽ മനസ്സിലാക്കാൻ സഹായിക്കും.
- ലഘുലേഖയുടെ അവസാനം ഉപയോക്താക്കൾക്ക് കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ ലഭിക്കുന്ന വെബ്സൈറ്റുകളോ ഹെൽപ്പ് ലൈൻ നമ്പറുകളോ നൽകാം.
Question 8.
തെറ്റിദ്ധാരണാജനകമായ പരസ്യങ്ങൾക്ക് എതിരായി അടുത്ത കാലത്ത് ഉണ്ടായിട്ടുള്ള കോടതി നിരീക്ഷണങ്ങളും വിധിന്യായങ്ങളും പരിശോധിച്ച് കുറിപ്പ് തയ്യാറാക്കുക.
Answer:
സുപ്രീം കോടതിയുടെ നിർദ്ദേശപ്രകാരം, തെറ്റിദ്ധാരണാജനകമായ പരസ്യങ്ങൾക്കെതിരെ പൊതുജനങ്ങൾക്ക് പരാതി നൽകാൻ എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളിലും കേന്ദ്ര ഭരണ പ്രദേശങ്ങളിലും സംവിധാനം ഏർപ്പെടുത്തണം.
- മാന്ത്രിക ചികിത്സകൾ, രോഗശാന്തി എന്നിവ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്ന പരസ്യങ്ങൾക്കെതിരെ ശക്തമായ നടപടി എടുക്കാൻ സുപ്രീം കോടതി സംസ്ഥാനങ്ങൾക്ക് നിർദ്ദേശം നൽകി.
- പരസ്യങ്ങൾ നൽകുന്നവർ, പരസ്യം പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നതിന് മുൻപ്, പരസ്യം നിയമപരമാണെന്നും തെറ്റിദ്ധാരണ ഉണ്ടാക്കുന്നില്ലെന്നും സ്വയം സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തണം.
- തെറ്റിദ്ധാരണാജനകമായ പരസ്യങ്ങൾ നൽകുന്ന കമ്പനികൾക്കെതിരെയും പരസ്യം ചെയ്യുന്ന സെലിബ്രിറ്റികൾക്കെതിരെയും നടപടിയെടുക്കാൻ വ്യവസ്ഥയുണ്ട്.
- ഓൺലൈൻ മാധ്യമങ്ങളിലും, സോഷ്യൽ മീഡിയയിലും വരുന്ന പരസ്യങ്ങൾ Consumer Protection Act, 2019, ചട്ടങ്ങൾ ലംഘിച്ചാൽ 10 ലക്ഷം രൂപ വരെ പിഴയും, തുടർച്ചയായി തെറ്റ് ചെയ്താൽ 50 ലക്ഷം രൂപ വരെ പിഴയും ലഭിക്കാം.
SSLC Geography Chapter 4 Notes Pdf Malayalam Medium
- ഉപഭോക്തൃ സംതൃപ്തി (Consumer satisfaction): ഒരു ഉപഭോക്താവ് സാധനങ്ങളോ സേവനങ്ങളോ ഉപയോഗിക്കുന്നതിലൂടെ ലഭിക്കുന്ന മാനസികമായ സന്തോഷത്തയാണ് ഉപഭോക്തൃ സംതൃപ്തി എന്ന് പറയുന്നത്.
- ഉപയുക്തത (Utility): ഒരു വസ്തു ഉപയോഗിക്കുന്നതിലൂടെ ഒരു ഉപഭോക്താവിന് ലഭിക്കുന്ന സംതൃപ്തിയുടെ അളവിനെയാണ് ഉപയുക്തത എന്ന് പറയുന്നത്. ഇതിനെ യൂട്ടിൽസ് (Utils) എന്ന ഏകകം ഉപയോഗിച്ച് അളക്കാം എന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു.
- ഒരു പ്രത്യേക വസ്തുവിന്റെ വിവിധ യൂണിറ്റുകൾ തുടർച്ചയായി ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ ഒരു വ്യക്തിക്ക് ലഭിക്കുന്ന ഉപയുക്തതയുടെ അളവാണ് മൊത്തം ഉപയുക്തത.
- ഒരു വസ്തുവിന്റെ ഒരു അധിക യൂണിറ്റ് ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ മൊത്തം ഉപയുക്തതയിൽ ഉണ്ടാകുന്ന മാറ്റത്തെയാണ് സീമാൻ ഉപയുക്തത എന്ന് പറയുന്നത്.
- അപചയ സീമാൻ ഉപയുക്തത നിയമം (Law of Diminishing Marginal Utility): മറ്റ് വസ്തുക്കളുടെ ഉപഭോഗത്തിൽ മാറ്റമില്ലാതിരിക്കുമ്പോൾ ഒരു പ്രത്യേക വസ്തുവിന്റെ കൂടുതൽ യൂണിറ്റുകൾ തുടർച്ചയായി ഉപയോഗിക്കുന്തോറും അതിൽ നിന്നും ലഭിക്കുന്ന സീമാൻ ഉപയുക്തത കുറഞ്ഞുവരും എന്നതാണ് ഈ നിയമം പറയുന്നത്
- കാർഡിനൽ ഉപയുക്തത സിദ്ധാന്തം (Cardinal Utility Theory): ഒരു ഉപഭോക്താവിന് ഒരു സാധനത്തിൽ നിന്ന് ലഭിക്കുന്ന സംതൃപ്തിയെ എണ്ണിയളക്കാൻ സാധിക്കും എന്ന് ഈ സിദ്ധാന്തം പറയുന്നു.
- ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് വിപണിയിൽ നിന്നും ചൂഷണങ്ങളിൽ നിന്നും സംരക്ഷണം ലഭിക്കുന്നതിനായി ചില അവകാശങ്ങളുണ്ട്. ഈ അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കപ്പെടേണ്ടതുണ്ട്. സുരക്ഷിതത്വത്തിനുള്ള അവകാശം, തിരഞ്ഞെടുക്കാനുള്ള അവകാശം, അറിയാനുള്ള അവകാശം, പരാതിപ്പെടാനുള്ള അവകാശം, ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസത്തിനുള്ള അവകാശം എന്നിവ പ്രധാന ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങളിൽപ്പെടുന്നു.
- ഉപഭോക്താക്കളുടെ അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനായി 1986ൽ ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റ് പാസാക്കിയ നിയമമാണ് ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമം 1986.
- ഉപഭോക്താക്കളുടെ തർക്കങ്ങൾ പരിഹരിക്കുന്നതിനായി രൂപീകരിച്ചിട്ടുള്ള സംവിധാനങ്ങളാണ് ഉപഭോക്തൃ കോടതികൾ. ഇവ പ്രധാനമായും മൂന്ന് തലങ്ങളിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. ജില്ലാ ഉപഭോക്തൃ തർക്ക പരിഹാര കമ്മീഷൻ, സംസ്ഥാന ഉപഭോക്തൃ തർക്ക പരിഹാര കമ്മീഷൻ, ദേശീയ ഉപഭോക്തൃ തർക്ക പരിഹാര കമ്മീഷൻ.
- ചരക്ക് സേവന നികുതി (Goods and Services Tax – GST): 2017 ജൂലായ് 1 മുതൽ ഇന്ത്യയിൽ നിലവിൽ വന്ന ഏകീകൃത നികുതി സമ്പ്രദായമാണിത്. GSTയിൽ വിവിധ നിരക്കുകളുണ്ട്. സാധനങ്ങൾ വാങ്ങുമ്പോൾ GST നമ്പർ രേഖപ്പെടുത്തിയ ബിൽ വാങ്ങേണ്ടത് ഉപഭോക്താവിന്റെ അവകാശമാണ്.
- ഉൽപ്പന്നങ്ങളുടെ ഗുണമേന്മ ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിനായി നൽകുന്ന അംഗീകാര ചിഹ്നങ്ങളാണ് ഗുണമേന്മ ചിഹ്നങ്ങൾ (Quality Marks). ISI മാർക്ക്, AGMARK, FSSAI തുടങ്ങിയവ പ്രധാന ഗുണമേന്മ ചിഹ്നങ്ങളിൽപ്പെടുന്നു.
- ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് അവരുടെ അവകാശങ്ങൾ, ഉത്തരവാദിത്തങ്ങൾ, ഉത്പന്നങ്ങളേയും സേവനങ്ങളെയും കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ, വിപണിയിലെ തട്ടിപ്പുകൾ, ഉപഭോക്തൃ നിയമങ്ങൾ എന്നിവയെക്കുറിച്ച് അവബോധം നൽകുന്നതിനെയാണ് ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസം എന്ന് പറയുന്നത്. ഇത് ഉപഭോക്താക്കളെ ചൂഷണങ്ങളിൽ നിന്നും തട്ടിപ്പുകളിൽ നിന്നും സംരക്ഷിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു
ആമുഖം
ഉപഭോക്താക്കളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രധാന വിഷയങ്ങളിലേക്ക് വെളിച്ചം വീശുന്ന ഒരു പാഠഭാഗമാണിത്. ഒരു ഉപഭോക്താവ് ഒരു സാധനമോ സേവനമോ ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ അനുഭവിക്കുന്ന ഉപഭോക്തൃ സംതൃപ്തി (Consumer satisfaction) എന്താണെന്നും അത് എങ്ങനെ അളക്കാൻ സാധിക്കുമെന്നും ഒന്നാം ഭാഗം ചർച്ച ചെയ്യുന്നു. ഉപഭോഗത്തിലൂടെ ലഭിക്കുന്ന സംതൃപ്തമായ ഉപയുക്തതയെക്കുറിച്ചും (Utility), അതിന്റെ അളവായ യൂട്ടിൽസിനെക്കുറിച്ചും (Utils) ഈ ഭാഗത്ത് വിശദീകരിക്കുന്നു.
മൊത്തം ഉപയുക്തത (Total Utility), സീമാന്ത ഉപയുക്തത (Marginal Utility) തുടങ്ങിയ ആശയങ്ങളും അപചയ സീമാന്ത ഉപയുക്തത നിയമവും ഉദാഹരണസഹിതം വിവരിക്കുന്നു.
തുടർന്ന്, കാർഡിനൽ ഉപയുക്തത സിദ്ധാന്തത്തിന്റെ അനുമാനങ്ങളും പരിമിതികളും പ്രതിപാദിക്കുന്നു. ഉപയുക്തതയും ഉപഭോഗയോഗ്യതയും തമ്മിലുള്ള വ്യത്യാസവും ഇവിടെ വ്യക്തമാക്കുന്നു. ഓരോ അവകാശങ്ങളും ഉപഭോക്താവിനും ലഭ്യമാകേണ്ട ഉപഭോക്താക്കളുടെ പ്രധാനപ്പെട്ട സംരക്ഷിക്കപ്പെടേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യവും അടുത്ത ഭാഗങ്ങളിൽ ചർച്ച ചെയ്യുന്നു. വിവിധ തരം സാധനങ്ങളെയും അവയുടെ പ്രത്യേകതകളെയും പരിചയപ്പെടുത്തുന്നതോടൊപ്പം, ഒരു ഉപഭോക്താവ് സാധനങ്ങൾ വാങ്ങുമ്പോൾ ശ്രദ്ധിക്കേണ്ട കാര്യങ്ങളും ഈ ഭാഗത്ത് പറയുന്നു. ചരക്ക് സേവന നികുതി (GST) യെക്കുറിച്ചും ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് ലഭിക്കേണ്ട ബില്ലിന്റെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ചും വ്യക്തമാക്കുന്നു. ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് തട്ടിപ്പുകളിൽ നിന്നും ചൂഷണങ്ങളിൽ നിന്നും സംരക്ഷണം നൽകുന്ന ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ പ്രസ്ഥാനം ഇന്ത്യയിൽ എങ്ങനെ രൂപം കൊണ്ടുവെന്നും അതിന്റെ ലക്ഷ്യങ്ങളെന്തെല്ലാമാണെന്നും വിശദീകരിക്കുന്നു. 1986 ലെയും 2019ലെയും ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമങ്ങളെക്കുറിച്ചും ഈ നിയമങ്ങൾ ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് നൽകുന്ന സംരക്ഷണത്തെക്കുറിച്ചും ഈ സാമഗ്രി വിശദീകരിക്കുന്നു.
അവസാനമായി, ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് അവരുടെ പരാതികൾ സമർപ്പിക്കാവുന്ന വിവിധ വേദികളെക്കുറിച്ചും ഗുണമേന്മ ഉറപ്പുവരുത്തുന്ന ചിഹ്നങ്ങളെക്കുറിച്ചും ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസത്തിന്റെ
ഈ പഠന സാമഗ്രി വിവരിക്കുന്നു.
ഉപഭോക്തൃ സംതൃപ്തി
· ഉപഭോക്തൃ സംതൃപ്തി (Consumer satisfaction): ഒരു ഉപഭോക്താവ് സാധനങ്ങളോ സേവനങ്ങളോ ഉപയോഗിക്കുന്നതിലൂടെ ലഭിക്കുന്ന മാനസികമായ സന്തോഷത്തെയാണ് ഉപഭോക്തൃ സംതൃപ്തി എന്ന് പറയുന്നത്. ഇത് വ്യക്തിപരമായ ഒരനുഭവമായതുകൊണ്ട് ഗണിതപരമായി അളക്കുന്നത് പ്രയാസമാണ്. എങ്കിലും, ഉപഭോക്താക്കളുടെ സംതൃപ്തി ഒരു കച്ചവട സ്ഥാപനത്തിന്റെ പ്രധാന ലക്ഷ്യങ്ങളിൽ ഒന്നാണ്.
· ഉപയുക്തത (Utility): ഒരു വസ്തു ഉപയോഗിക്കുന്നതിലൂടെ ഒരു ഉപഭോക്താവിന് ലഭിക്കുന്ന സംതൃപ്തിയുടെ അളവിനെയാണ് ഉപയുക്തത എന്ന് പറയുന്നത്. ഇതിനെ കൂട്ടിൽസ് (Utils) എന്ന ഏകകം ഉപയോഗിച്ച് അളക്കാം എന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു.
· മൊത്തം ഉപയുക്തത (Total Utility TU): ഒരു പ്രത്യേക വസ്തുവിന്റെ വിവിധ യൂണിറ്റുകൾ തുടർച്ചയായി ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ ഒരു വ്യക്തിക്ക് ലഭിക്കുന്ന മൊത്തം ഉപയുക്തതയുടെ അളവാണ്
മൊത്തം ഉപയുക്തത.
· സീമാൻ ഉപയുക്തത (Marginal Utility MU): ഒരു വസ്തുവിന്റെ ഒരു അധിക യൂണിറ്റ് ഉപയോഗിക്കുമ്പോൾ മൊത്തം ഉപയുക്തതയിൽ ഉണ്ടാകുന്ന മാറ്റത്തെയാണ് സീമാന്ത ഉപയുക്തത എന്ന് പറയുന്നത്. ഉദാഹരണത്തിന്, നീനു ആദ്യത്തെ ഓറഞ്ച് കഴിക്കുമ്പോൾ 20 കൂട്ടിൽസ് സംതൃപ്തി ലഭിക്കുകയും രണ്ടാമത്തെ ഓറഞ്ച് കഴിക്കുമ്പോൾ 18 യൂട്ടിൽസ് ലഭിക്കുകയും ചെയ്താൽ, രണ്ടാമത്തെ ഓറഞ്ചിന്റെ സീമാന്ത ഉപയുക്തത 18 യൂട്ടിൽസ് ആണ്.
· അപചയ സീമാൻ ഉപയുക്തത നിയമം (Law of Diminishing Marginal Utility): മറ്റ് വസ്തുക്കളുടെ ഉപഭോഗത്തിൽ മാറ്റമില്ലാതിരിക്കുമ്പോൾ, ഒരു പ്രത്യേക വസ്തുവിന്റെ കൂടുതൽ യൂണിറ്റുകൾ തുടർച്ചയായി ഉപയോഗിക്കുന്തോറും അതിൽ നിന്നും ലഭിക്കുന്ന സീമാന്ത ഉപയുക്തത കുറഞ്ഞുവരും എന്നതാണ് ഈ നിയമം. നീനു ഓറഞ്ച് കഴിക്കുന്ന ഉദാഹരണത്തിൽ ഇത് വ്യക്തമാണ്; ഓരോ അധിക ഓറഞ്ച് കഴിക്കുന്തോറും അവൾക്ക് ലഭിക്കുന്ന അധിക സംതൃപ്തി കുറഞ്ഞുവരുന്നു.
കാർഡിനൽ ഉപയുക്തത സിദ്ധാന്തം (Cardinal Utility Theory): ഒരു ഉപഭോക്താവിന് ഒരു സാധനത്തിൽ നിന്ന് ലഭിക്കുന്ന സംതൃപ്തിയെ എണ്ണിയളക്കാൻ സാധിക്കും എന്ന് ഈ സിദ്ധാന്തം പറയുന്നു. ഓരോ ഉപഭോക്താവും ഏറ്റവും കൂടുതൽ ഉപയുക്തത ലഭിക്കുന്ന സാധനങ്ങളും സേവനങ്ങളും തിരഞ്ഞെടുക്കാൻ ശ്രമിക്കുമെന്നും ഈ സിദ്ധാന്തം അനുമാനിക്കുന്നു.
ഉപഭോക്താവിന്റെ അവകാശങ്ങളും സംരക്ഷണവും
• ഉപഭോക്താക്കളുടെ അവകാശങ്ങളും സംരക്ഷണവും (Consumer rights and protection): ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് വിപണിയിൽ നിന്നും ചൂഷണങ്ങളിൽ നിന്നും സംരക്ഷണം ലഭിക്കുന്നതിനായി ചില അവകാശങ്ങളുണ്ട്. ഈ അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കപ്പെടേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്. സുരക്ഷിതത്വത്തിനുള്ള അവകാശം, തിരഞ്ഞെടുക്കാനുള്ള അവകാശം, അറിയാനുള്ള അവകാശം, പരാതിപ്പെടാനുള്ള അവകാശം, ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസത്തിനുള്ള അവകാശം എന്നിവ പ്രധാന ഉപഭോക്തൃ അവകാശങ്ങളിൽപ്പെടുന്നു.
• ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമം 1986 (Consumer Protection Act1986): ഉപഭോക്താക്കളുടെ അവകാശങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കുന്നതിനായി 1986ൽ ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റ് പാസാക്കിയ നിയമമാണിത്. ഈ നിയമം ഉപഭോക്തൃ തർക്ക പരിഹാരത്തിനായി വിവിധ സംവിധാനങ്ങൾ സ്ഥാപിക്കാൻ സഹായിച്ചു.
• ഉപഭോക്തൃ സംരക്ഷണ നിയമം 2019 (Consumer Protection Act 2019): 1986ലെ നിയമത്തിന് പകരം 2020 ജൂലൈ 20ന് നിലവിൽ വന്ന പുതിയ നിയമമാണിത്. ഈ നിയമം ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് കൂടുതൽ സംരക്ഷണം നൽകാനും അവരുടെ അവകാശങ്ങൾ ശക്തിപ്പെടുത്താനും ലക്ഷ്യമിടുന്നു. ഓൺലൈൻ വ്യാപാരം പോലുള്ള പുതിയ സാഹചര്യങ്ങളെക്കൂടി ഈ നിയമം ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.
ചരക്ക് സേവന നികുതി (Goods and Services Tax – GST): 2017 ജൂലൈ 1 മുതൽ ഇന്ത്യയിൽ നിലവിൽ വന്ന ഏകീകൃത നികുതി സമ്പ്രദായമാണിത്. ഇത് വിവിധ തരം നികുതികളെ ഒന്നിപ്പിക്കുകയും ‘ഒരു രാജ്യം; ഒരു നികുതി’ എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ പ്രവർത്തിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. GSTയിൽ വിവിധ നിരക്കുകളുണ്ട്. സാധനങ്ങൾ വാങ്ങുമ്പോൾ GST നമ്പർ രേഖപ്പെടുത്തിയ ബിൽ വാങ്ങേണ്ടത് ഉപഭോക്താവിന്റെ അവകാശമാണ്.
ഉപഭോക്തൃ കോടതികൾ
• ഉപഭോക്ത കോടതികൾ (Consumer Forums): ഉപഭോക്താക്കളുടെ തർക്കങ്ങൾ പരിഹരിക്കുന്നതിനായി രൂപീകരിച്ചിട്ടുള്ള സംവിധാനങ്ങളാണ് ഉപഭോക്തൃ കോടതികൾ. ഇവ പ്രധാനമായും മൂന്ന് തലങ്ങളിലാണ് പ്രവർത്തിക്കുന്നത്. ജില്ലാ ഉപഭോക്തൃ തർക്ക പരിഹാര കമ്മീഷൻ, സംസ്ഥാന ഉപഭോക്തൃ തർക്ക പരിഹാര കമ്മീഷൻ, ദേശീയ ഉപഭോക്തൃ തർക്ക പരിഹാര കമ്മീഷൻ.
• ഗുണമേന്മ ചിഹ്നങ്ങൾ (Quality Marks): ഉത്പാന്നങ്ങളുടെ ഗുണമേന്മ ഉറപ്പുവരുത്തുന്നതിനായി നൽകുന്ന അംഗീകാര ചിഹ്നങ്ങളാണിവ. ISI മാർക്ക്, AGMARK, FSSAI തുടങ്ങിയവ പ്രധാന ഗുണമേന്മ ചിഹ്നങ്ങളിൽപ്പെടുന്നു.
ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസം
ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസം (Consumer Education): ഉപഭോക്താക്കൾക്ക് അവരുടെ അവകാശങ്ങൾ, ഉത്തരവാദിത്തങ്ങൾ, ഉത്പന്നങ്ങളെയും സേവനങ്ങളെയും കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങൾ, വിപണിയിലെ തട്ടിപ്പുകൾ, ഉപഭോക്തൃ നിയമങ്ങൾ എന്നിവയെക്കുറിച്ച് അവബോധം നൽകുന്നതിനെയാണ് ഉപഭോക്തൃ വിദ്യാഭ്യാസം എന്ന് പറയുന്നത്. ഇത് ഉപഭോക്താക്കളെ ചൂഷണങ്ങളിൽ നിന്നും തട്ടിപ്പുകളിൽ നിന്നും സംരക്ഷിക്കാൻ സഹായിക്കുന്നു.