Practicing with SCERT Kerala Syllabus 7th Standard Hindi Textbook Solutions Unit 2 Chapter 2 यह धरती है उस किसान की Yah Dharti Hai Us Kisan Ki Questions and Answers Notes improves language skills.
Class 7 Hindi Yah Dharti Hai Us Kisan Ki Question Answer
Yah Dharti Hai Us Kisan Ki Question Answer Class 7
SCERT Class 7 Hindi Unit 2 Chapter 2 Question Answer Kerala Syllabus यह धरती है उस किसान की
प्रश्न 1.
‘खून चाटती वायु से आपने क्या समझा ?
“രക്തം വറ്റിക്കുന്ന കാറ്റ് കൊണ്ട് നിങ്ങൾ എന്താണ് മനസ്സിലാക്കിയത്?
उत्तर:
‘खून चाटती वायु’ से मतलब है वह कठोर और तपती हुई हवा जो खेत में काम करते समय किसान को बहुत परेशान करती है और उसके शरीर को चोटिल कर देती है। यह हवा इतनी कठोर होती है कि ऐसा लगता है जैसे वह किसान का खून चूस रही हो ।
“രക്തം വറ്റിക്കുന്ന കാറ്റ്’ എന്നാൽ വയലിൽ ജോലി ചെയ്യുമ്പോൾ കർഷകനെ വളരെ യധികം ബുദ്ധിമുട്ടിക്കുകയും ശരീരത്തിന് പരിക്കേൽപ്പിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന കഠിനവും ചൂടുള്ളതുമായ കാറ്റ് അർത്ഥമാക്കുന്നു. ഈ കാറ്റ് കർഷകന്റെ രക്തം വലിച്ചെടുക്കുക യാണെന്ന് തോന്നിപ്പിക്കുംവിധം കഠിനമാണ്.
प्रश्न 2.
ढेरों अन्न उपजाने के लिए किसान को किन- किनका सामना करना पड़ता है?
ധാരാളം ഭക്ഷണം ഉൽപ്പാദിപ്പിക്കുന്നതിന് ഒരു കർഷകന് എന്ത് വെല്ലുവിളികൾ നേരിടേണ്ടിവരും?
उत्तर:
ढेरों अन्न उपजाने के लिए किसान को अनेक कठिनाइयों का सामना करना पड़ता है।
ധാരാളം ഭക്ഷണം വിളയിക്കാൻ, കർഷകന് മഴയും വെയിലും കഠിനമായ കാറ്റും കഠിനാധ്വാനവും നിരവധി ബുദ്ധിമുട്ടുകളും നേരിടേണ്ടിവരും.
प्रश्न 3.
किसान को ‘मिट्टी का पूर्ण पारखी’ क्यों कहा
എന്തുകൊണ്ടാണ് കർഷകനെ “മണ്ണിൻറെ ഉപജ്ഞാതാവ്’ എന്ന് വിളിച്ചത്?
उत्तर:
किसान को ‘मिट्टी का पूर्ण पारखी’ इसलिए कहा गया है क्योंकि वह मिट्टी की गुणवत्ता, उसकी जरूरतें, और उसके साथ कैसे काम करना है, यह सब अच्छी तरह से जानता है। वह मिट्टी के साथ तपकर, गलकर और अपने जीवन को खपाकर फसल उगाता है।
മണ്ണിന്റെ ഗുണമേന്മ, അതിന്റെ ആവശ്യങ്ങൾ, എങ്ങനെ പ്രവർത്തിക്കണം എന്നിവയെ ക്കുറിച്ച് നന്നായി അറിയാവുന്നതിനാൽ കർ ഷകനെ “മണ്ണിന്റെ ഉപജ്ഞാതാവ്’ എന്ന് വിളിക്കുന്നു. മണ്ണിൽ അധ്വാനിച്ചും ഉരുകിയും ജീവിതം സമർപ്പിച്ചും അവൻ വിളകൾ വളർത്തുന്നു.
प्रश्न 4.
‘तन की खाद मिलाना’ का मतलब क्या है?
“ശരീരത്തിന്റെ വളം ചേർത്ത്’ എന്നതിന്റെ അർത്ഥമെന്താണ്?
उत्तर:
‘तन की खाद मिलाना का मतलब है किसान का अपनी मेहनत और पसीने को मिट्टी में मिलाना ताकि वह उपजाऊ बने और फसल उगा सके। यह किसान के समर्पण और कठिन परिश्रम का प्रतीक है, जिसमें वह अपना सब कुछ मिट्टी को समर्पित कर देता है।
“ശരീരത്തിന്റെ വളം ചേർത്ത്’ എന്നാൽ കർ ഷകന്റെ അധ്വാനവും വിയർപ്പും മണ്ണിൽ കലർത്തി അത് ഫലഭൂയിഷ്ഠമാവുകയും വിളകൾ വളർത്തുകയും ചെയ്യുക എന്നതാണ്. മണ്ണിന് എല്ലാം നൽകുന്ന കർഷകന്റെ അർപ്പണബോധത്തെയും കഠിനാധ്വാനത്തെയും ഇത് പ്രതീകപ്പെടുത്തുന്നു.
प्रश्न 5.
खेती से संबंध रखनेवाले शब्द कविता से पहचानकर लिखें :
കവിതയിൽ നിന്ന് കൃഷിയുമായി ബന്ധ പ്പെട്ട വാക്കുകൾ തിരിച്ചറിഞ്ഞ് എഴുതുക.
- जैसे
- बीज
- _____________
- _____________
उत्तर:
- जैसे
- बीज
- जुआ
- बैलों
- मिट्टी
- खेत
- फसल
- अन्न
- खाद
ചൂതാട്ടം
വിത്ത്
കാളകൾ
മണ്ണ്
കൃഷിഭൂമി
വിള
ധാന്യം
വളം
प्रश्न 6.
किसान अपनी जिंदगी कैसे व्यतीत करता है? कविता के आधार पर पूर्ति करें:
उत्तर:
किसान
- किसान वर्षा और धूप में काम करता है।
- किसान अपने बैलों के कंधों पर भाग्य का जुआ रखता है।
- किसान खून चाटती हुई वायु में पैनी कुसी से खेत जोतता है।
- किसान मिट्टी का मर्म समझता है।
- किसान वर्षा और धुप में काम कर्ता है |
- किसान अपने बैलों के कंधों पर भाग्य का जुआ रखता है।
- किसान खून चाटती हुई वायु में पैनी कुसी से खेत जोतता है।
- किसान मिट्टी का मर्म समझता है |
- किसान नए वर्ष में नई फसल के लिए बीज बोता है।
- किसान मिट्टी के संग तपकर, गलकर, और मरकर अपना जीवन खपाता है।
- किसान अपने तन की खाद को मिट्टी में मिलाकर उसे जीवित रखता है।
- किसान मिट्टी में सोने का सपना देखता है और उसकी महिमा गाता है।
കർഷകർ മഴയിലും വെയിലിലും ജോലി ചെയ്യുന്നു.
കർഷകൻ തന്റെ കാളകളുടെ തോളിൽ വിധിയുടെ നുകം വെക്കുന്നു.
രക്തം കുടിക്കുന്ന വായുവിൽ മൂർച്ച യുള്ള വെട്ടുകത്തി ഉപയോഗിച്ച് കർഷ കൻ പാടം ഉഴുതുമറിക്കുന്നു.
കർഷകൻ മണ്ണിന്റെ സത്ത മനസ്സി ലാക്കുന്നു.
കർഷകൻ പുതുവർഷത്തിൽ ഒരു പുതിയ വിളവിനായി വിത്ത് പാകുന്നു. മണ്ണിനൊപ്പം എരിഞ്ഞും ഉരുകിയും മരിച്ചും കർഷകൻ തന്റെ ജീവിതം ചെലവഴിക്കുന്നു.
കർഷകൻ ചാണകം മണ്ണിൽ കലർത്തി മണ്ണിനെ ജീവനോടെ നില നിർത്തുന്നു. കർഷകൻ മണ്ണിൽ സ്വർണ്ണം സ്വപ്നം കാണുകയും അതിന്റെ മഹത്വം പാടു കയും ചെയ്യുന്നു.
प्रश्न 7.
कविता से निम्नलिखित आशयवाली पंक्तियाँ चुनकर लिखें:
കവിതയിൽ നിന്ന് ഇനിപ്പറയുന്ന വരികൾ തിരഞ്ഞെടുത്ത് എഴുതുക.
किसान अपनी ज़िन्दगी व्यतीत करके खेत में समृद्धि का स्वप्न देखता है |
കൃഷിക്കാരൻ തന്റെ വയലുകളിൽ സമൃദ്ധി സ്വപ്നം കണ്ടു ജീവിതം ചെലവഴിക്കുന്നു.
किसान कड़ी मेहनत से खेत को सदा उर्वर बनाता है और स्वयं जीवित रहता है|
കർഷകൻ എപ്പോഴും കഠിനാധ്വാനത്തി ലൂടെ വയലിനെ ഫലഭൂയിഷ്ഠമാക്കുകയും സ്വയം അതിജീവിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
उत्तर:
किसान अपनी ज़िन्दगी व्यतीत करके खेत में समृद्धि का स्वप्न देखता है |
“देख रहा है मिट्टी में सोने का सपना,
मिट्टी की महिमा गाता है, ”
किसान कड़ी मेहनत से खेत को सदा उर्वर बनाता है और स्वयं जीवित रहता है |
पैनी कुसी खेत के भीतर,
दूर कलेजे तक ले जा कर,
जोत डालता है मिट्टी को,
पांस डाल कर,
और बीज फिर बो देता है
नये वर्ष में नयी फसल के
ढेर अन्न का लग जाता है।
अपने तन की खाद मिला कर,
मिट्टी को जीवित रखता है;
खुद जीता है।
प्रश्न 8.
पढ़े, समझें और लिखें:
इन प्रयोगों पर ध्यान दें :
- जागर
- बरसाकर
- गरजकर
- डूबकर
- तपकर
- मरकर
ऊपर दिए गए शब्दों से नए वाक्य बनाकर लिखें:
जैसे:- मैं मैदान में जाकर खेलता हूँ ।
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
__________________________
उत्तर:
- बादल ने बारिश बरसाकर हमें भिगो दिया।
- बादल गरजकर हमें डराते हैं।
- सूरज शाम को डूबकर छिप जाता है।
- धूप में तपकर हम पसीने से भीग जाते हैं।
- वह अपने सपनों को पूरा करते हु मरकर अमर हो गया।
മേഘം മഴ പെയ്യിച്ച് ഞങ്ങളെ നനച്ചു.
ഇടിമുഴക്കമുള്ള മേഘങ്ങൾ നമ്മെ ഭയപ്പെടുത്തുന്നു.
വൈകുന്നേരങ്ങളിൽ സൂര്യൻ അസ്തമിക്കുകയും മറയുകയും ചെയ്യുന്നു.
വെയിലിന്റെ ചൂടിൽ നമ്മൾ വിയർത്ത് കുളിക്കും
തൻ്റെ സ്വപ്നങ്ങൾ സാക്ഷാത്കരിച്ച് മരണത്തിലും അവൻ അനശ്വരനായി.
प्रश्न 9.
कविता की आस्वादन टिप्पणी लिखें:-
കവിതയുടെ ആസ്വാദന കുറിപ്പ് എഴുതുക.
उत्तर:
केदारनाथ अग्रवाल हिन्दी साहित्य के प्रमुख कवि थे, जिन्होंने अपनी कविताओं में ग्रामीण जीवन और किसानों की कठिनाइयों को प्रमुखता से स्थान दिया। उनकी कविता “यह धरती है उस किसान की” में किसानों की मेहनत और संघर्ष को अद्वितीय तरीके से प्रस्तुत किया गया है।
कविता “यह धरती है उस किसान की” में कवि ने किसान की मेहनत और संघर्ष को बहुत प्रभावी रूप में प्रस्तुत किया है। किसान अपने बैलों के साथ वर्षा और धूप में भी खेत जोतता है और बीज बोता है। उसकी मेहनत से नयी फसल उगती है और ढेर सारा अन्न प्राप्त होता है । कवि ने बताया है कि धरती न किसी राजा की है और न ही किसी गरीब की, बल्कि केवल किसान की है। किसान मिट्टी का पारखी होता है और अपने जीवन को तपकर, गलकर, और मरकर भी मिट्टी को उपजाऊ बनाता है। कविता में तुकांत शब्दों का बहुत सुंदर प्रयोग हुआ है, जैसे; तपकर गलकर, अपना-सपना, गाता – जीता | इस प्रकार, यह कविता किसानों के प्रति सम्मान और कृतज्ञता को प्रकट करत है।
ഹിന്ദി സാഹിത്യത്തിലെ ഒരു പ്രമുഖ കവി യായിരുന്നു കേദാർനാഥ് അഗർവാൾ, അദ്ദേഹം തന്റെ കവിതകളിൽ ഗ്രാമീണ ജീവിതത്തിനും കർഷകരുടെ ബുദ്ധിമുട്ടു കൾക്കും പ്രാധാന്യം mod. അദ്ദേഹ ത്തിന്റെ “യേ ധർത്തി ഹേ ഉസ് കിസാൻ കി എന്ന കവിതയിൽ കർഷകരുടെ കഠിനാധ്വാ നവും പോരാട്ടവും അതുല്യമായ രീതിയിൽ അവതരിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.
‘यह धरती है उस किसान की’ എന്ന കവിതയിൽ കർഷകന്റെ കഠിനാധ്വാനവും സമരവും വളരെ ഫലപ്രദമായി കവി അവ തരിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു. കർഷകൻ തന്റെ കാള കളെ കൊണ്ട് പാടം ഉഴുതു മറിക്കുകയും മഴയും വെയിലുമേറ്റ് വിത്ത് വിതയ്ക്ക കയും ചെയ്യുന്നു. അവന്റെ കഠിനാധ്വാനം മൂലം ഒരു പുതിയ വിള വിളയുകയും ധാരാളം ഭക്ഷണം ലഭിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഭൂമി ഒരു രാജാവിനോ ദരിദ്രനോ അവകാശ പ്പെട്ടതല്ല, കർഷകന്റേത് മാത്രമാണെന്ന് കവി പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. കർഷകൻ മണ്ണിന്റെ ഉപ ജ്ഞാതാവാണ്, തന്റെ ജീവിതം അദ്ധ്വാ നിച്ചും ഉരുകിയും മരിക്കുമ്പോഴും ചെലവഴി ച്ചുകൊണ്ട് മണ്ണിനെ ഫലഭൂയിഷ്ഠമാക്കുന്നു. കവിതയിൽ പ്രാസമുള്ള വാക്കുകളുടെ മനോഹരമായ പ്രയോഗമുണ്ട്, अपना-सपना, गाता – जीता അങ്ങനെ കർഷകരോടുള്ള ആദരവും നന്ദിയും ഈ കവിത പ്രകടിപ്പിക്കുന്നു.
तुकांत शब्द क्या है?
तुकांत शब्द ऐसे दो शब्दों को कहाँ जाता है जिन दो शब्दों के अंत का वर्ण सामान हो, जैसे सीता-गीता। इन दोनों शब्दों सीता और गीता का अंतिम वर्ण (अक्षर) ‘ता’ है जो कि दोनों में सामान है इसलिए इन दोनों शब्दों को तुकांत शब्द कहा जाएगा।
उदाहरण:- आर-पार, खाना-पीना, सीता-गीता, नटखट, धन-वन आदि (etc)|
സീതഗീത പോലെയുള്ള അവസാന അക്ഷരങ്ങൾ ഒരേ പോലെയുള്ള രണ്ട് വാക്കുകളെയാണ് റൈമിംഗ് വാക്ക് (Rhyming words) സൂചിപ്പിക്കുന്നത്. സീത, ഗീത എന്നീ രണ്ട് വാക്കുകളുടെയും അവസാന അക്ഷരം ‘0’ ആണ്, ഇത് രണ്ടിലും സമാനമാണ്, അതിനാൽ ഈ രണ്ട് പദങ്ങളെയും വാക്കുകൾ तुकांत शब्द /Rhyming words എന്ന് വിളിക്കും.
टिप्पणी परखें और बॉक्स में हाँ या नहीं लिखें।
അഭിപ്രായം പരിശോധിച്ച് ബോക്സിൽ അതെ അല്ലെങ്കിൽ ഇല്ല എന്ന് എഴുതുക.
उत्तर:
| कवि का परिचय है | കവിയുടെ ആമുഖം |
✓ |
| कविता का परिचय है । കവിതയുടെ ആമുഖം. |
✓ |
| कविता का आशय है | കവിതയുടെ അർത്ഥം. |
✓ |
| कविता की विशेषताओं का उल्लेख हैं । (जैसे तुकांत शब्द …) കവിതയുടെ സവിശേഷതകൾ പരാമർശിക്കുന്നു |
✓ |
| अपना मत लिखना है । നിങ്ങളുടെ അഭിപ്രായം എഴുതണം. |
✓ |
प्रश्न 10.
कृषक दिवस पर आपके विद्यालय में जत्था निकाला जा रहा है। प्लकार्ड के लिए संदेश
उत्तर:
प्रश्न 11.
सफलता के लिए परिश्रम की आवश्यकता है। निम्नलिखित बिंदुओं पर चर्चा करें और लेख लिखें |
വിജയത്തിന് കഠിനാധ്വാനം ആവശ്യമാണ്. ഇനിപ്പറയുന്ന പോയിന്റുകൾ ചർച്ച ചെയ്ത് ഒരു ലേഖനം എഴുതുക.
- जीवन में सफलता प्राप्त करना ।
- हार-थकान का सामना करना |
- संघर्ष भरे जीवन में आगे बढ़ते जाना |
- परिश्रम का महत्त्व पहचानना
- समाज और देश के विकास में परिश्रम का योगदान
ജീവിതത്തിൽ വിജയം കൈവരിക്കാൻ.
പരാജയവും ക്ഷീണവും നേരിടുന്നു.
പോരാട്ടം നിറഞ്ഞ ജീവിതത്തിൽ മുന്നേറുക.
കഠിനാധ്വാനത്തിന്റെ പ്രാധാന്യം തിരിച്ച റിയൽ.
സമൂഹത്തിന്റെയും രാജ്യത്തിന്റെയും വികസനത്തിൽ കഠിനാധ്വാനത്തിന്റെ സംഭാവന
उत्तर:
परिश्रमः सफलता की कुंजी
सफलता प्राप्त करने के लिए परिश्रम की आवश्यकता है। परिश्रम से हम जीवन में उच्चाईयों तक पहुँच सकते हैं। जीवन में हमेशा कई चुनौतियों का सामना करना पड़ता है, लेकिन हार – थकान से हार नहीं माननी चाहिए। इन संघर्षों से हम सीखते हैं और आगे बढ़ते हैं। परिश्रम से हमें अपने लक्ष्यों तक पहुँचने में मदद मिलती है। समाज और देश के विकास में भी परिश्रम का बड़ा योगदान होता है। इसलिए, हर क्षेत्र में परिश्रम का महत्त्व पहचानना जरूरी है।
കഠിനാധ്വാനം: വിജയത്തിന്റെ താക്കോൽ വിജയം കൈവരിക്കാൻ കഠിനാധ്വാനം ആവ ശ്യമാണ്. കഠിനാധ്വാനത്തിലൂടെ ജീവിത ത്തിൽ ഉയരങ്ങളിലെത്താം. ജീവിതത്തിൽ എപ്പോഴും ഒരുപാട് വെല്ലുവിളികൾ നേരി ടേണ്ടി വരും, എന്നാൽ തോൽവിയും ക്ഷീണവും കാരണം തളരരുത്. ഈ പോരാട്ടങ്ങളിൽ നിന്ന് നമ്മൾ പഠിക്കുകയും മുന്നോട്ട് പോകു കയും ചെയ്യുന്നു. കഠിനാധ്വാനം നമ്മുടെ ലക്ഷ്യത്തിലെത്താൻ സഹായിക്കുന്നു. സമൂ ഹത്തിന്റെയും രാജ്യത്തിന്റെയും വികസന ത്തിൽ കഠിനാധ്വാനത്തിനും വലിയ പങ്കുണ്ട്. അതിനാൽ, എല്ലാ മേഖലയിലും കഠിനാ ധ്വാനത്തിന്റെ പ്രാധാന്യം തിരിച്ചറിയേണ്ടത് പ്രധാനമാണ്.
| लेख के लिए उचित शीर्षक लिखा है। ലേഖനത്തിന് ഉചിതമായ തലക്കെട്ട് എഴുതിയിട്ടുണ്ട്. |
✓ |
| संकेतों का विक्सित किया है । പോയിന്റുകൾ വികസിപ്പിച്ചെടുത്തിട്ടുണ്ട്. |
✓ |
| भूमिका और उपसंहार है । ആമുഖവും ഉപസംഹാരവും ഉണ്ടായിരിക്കുക. |
✓ |
| आशय स्पष्ट है। ഉദ്ദേശം വ്യക്തമാണ്. |
✓ |
| उचित भाषा का प्रयोग किया है । ഉചിതമായ ഭാഷ ഉപയോഗിച്ചിരിക്കുന്നു. |
✓ |
प्रश्न 12.
यह धरती है उस किसान की किसकी कविता है?
उत्तर:
केदारनाथ अग्रवाल
प्रश्न 13.
किसान की महिमा क्या है?
उत्तर:
किसान की महिमा यह है कि वह अपनी मेहनत से मिट्टी को जीवित रखता है और नए- नए फसलों का उत्पादन कर रहा है जिससे समाज को भोजन मिल सके।
प्रश्न 14.
कवि ने धरती को किसान की धरती क्यों कहा है?
എന്തുകൊണ്ടാണ് കവി ഭൂമിയെ കർഷകന്റെ നാട് എന്ന് വിളിച്ചത്?
उत्तर:
किसान धरती पर अथक परिश्रम करता है।
കർഷകൻ വിശ്രമമില്ലാതെ ഭൂമിയിൽ അധ്വാനിക്കുന്നു.
प्रश्न 15.
रिक्त स्थान पूर्ती करें:-
വിട്ടുപോയ ഭാഗങ്ങൾ പൂരിപ്പിക്കുക:
खेती का काम करने वाला व्यक्ति को ________ कहा जाता है|
किसान एक जोड़ी ________ से अपनी ज़मीन जोतता है।
________ किसान दिन-रात काम करता है ताकि हमें अनाज मिल सके।
परिश्रमी किसान हर साल ________ बोता है और फसलों की देखभाल करता है।
(नए – बीज, किसान, परिश्रमी, बैलों)
उत्तर:
खेती का काम करने वाला व्यक्ति को किसान कहा जाता है|
किसान एक जोड़ी बैलों से अपनी ज़मीन जोतता है।
परिश्रमी किसान दिन-रात काम करता है ताकि हमें अनाज मिल सके।
परिश्रमी किसान हर साल नए बीज बोता है और फसलों की देखभाल करता है।
കാർഷിക ജോലി ചെയ്യുന്ന വ്യക്തിയെ കർഷകൻ എന്ന് വിളിക്കുന്നു.
ഒരു ജോടി കാളകളെ ഉപയോഗിച്ച് ഒരു കർഷകൻ തന്റെ നിലം ഉഴുതുമറിക്കുന്നു.
കഠിനാധ്വാനിയായ കർഷകൻ രാവും പകലും അധ്വാനിക്കുന്നതിനാൽ നമുക്ക് ഭക്ഷ്യധാന്യങ്ങൾ ലഭിക്കും.
കഠിനാധ്വാനിയായ ഒരു കർഷകൻ എല്ലാ വർഷവും പുതിയ വിത്ത് വിത യ്ക്കുകയും വിളകൾ പരിപാലിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
വിപരീതപദങ്ങൾ എഴുതുക.
प्रश्न 16.
विलोम शब्द लिखिए :-
വിപരീതപദങ്ങൾ എഴുതുക.
परिश्रम, धरती
(കഠിനാധ്വാനം, ഭൂമി)
उत्तर:
- परिश्रम – विश्राम
- धरती- गगन
प्रश्न 17.
निम्नलिखित शब्दों के पर्यायवाची लिखें:
ഇനിപ്പറയുന്ന വാക്കുകളുടെ പര്യായങ്ങൾ എഴുതുക:
मिट्टी, किसान, धरती
(മണ്ണ്, കർഷകൻ, ഭൂമി)
उत्तर:
- मिट्टी- माटी, मृतिका
- किसान-कृषक, भूमिपुत्र
- धरती- धरा, भूमि